توت در فارسی به معنای جوانمردی است و به معنای کسی است که به کمال فطرت و آنچه کمال اوست رسیده باشد. با توجه به شواهد موجود و مقایسه فتوت در آیین مهر با فتوت پس از اسلام به نظر میرسد آیین جوانمردی پیش از اسلام در ایران رایج بوده است. این تحقیق جریان فتوت و عیاری را در سه شاخه مورد بررسی قرار داده ؛ جریان عیاری، فتوت صوفیانهو فتوت اصناف و پیشهوران ، که هرکدام ویژگیهای مخصوص به خود دارد که یکی را از دیگری متمایز میسازد. اوج جریان جوانمردی در فتوت صوفیانه خلاصه میشود که آن را هم نه در فتوت زاهدانه و توام با ریا که در عرفان ناب باید جستجو کرد. فتوت رایج میان اصناف نیز بعد اجتماعی این جریان است که ظاهرا تلاش برای استحکام بخشیدن به جنبه عارفانه آن بیشتر از سایر وجوه است.