دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
۷۴-۱۳۷۳
۳۹۳ ص
کتابنامه
دف پژوهش بررسی دستگاه اجرایی و اداری و تحول آن در عصر ناصری است. روش پژوهش کتابخانهای - تاریخی با استفاده از اسناد است. یافتهها نشان میدهد که ارتباط ایران و اروپا در قرن ۹۱ فکر تغییر شکل حکومت و بازسازی دستگاه دولت را به وجود آورد. وضع دستگاههای اجرایی - اداری در دو قسمت دستگاه ۱) سلطنت؛ ۲) دولت و در دو برهه زمانی نیمه اول و نیمه دوم سلطنت وی قابل بررسی است. با روی کار آمدن ناصرالدینشاه و امیرکبیر، اقدامات اساسی - زیربنایی زمینه اصلاح تشکیلات اداری، مالی، قشون، تعلیم و تربیت انجام شده دولت برای اولین بار وظایف جدیدی به عهده گرفت. پس از عزل امیرکبیر، علیرغم مخالفت جانشین وی با نهادها و ت╩سیسات جدید و بیتوجهی به منافع کشور، به دلایل اجتماعی و نیاز کشور، برخی ت╩سیسات امیر چون دارالفنون حفظ شد. پس از عزل آقاخاننوری، امور کشور میان ۶ وزارتخانه تقسیم و به تقلید از سازمانهای سسیاسی - اداری اروپایی "شورای دولت" ت╩سیس شد. در دوره مشیرالدوله وزارتخانهها ۹ عدد و در سال ۹۹۲۱ ق. به ۳۱ عدد افزایش یافتند. علاوه بر آن در عهد ناصر خصوصا" اواخر سلطنت مأسسات و سازمانهایی نظیر بلدیه، نظمیه و بانک به تقلید از اروپاییان ایجاد شد. از امور فرهنگی میتوان انتشار روزنامه، اعزام محصل به خارج از کشور و ایجاد وزارت انطباعات را نام برد. چون تشکیلات جدید، تقلید ناقص از اروپاییان بود. کیفیت آنها عملا" مانند دیوانهای گذشته بود و تغییر وضع محسوسی ایجاد نشده. علل خارجی و داخلی آنها در این پژوهش بررسی شده است
دستگاه اجرایی و اداری و تحول در ایران عصر ناصری (۳۱۳۱-۴۶۲۱ه-.ق)