آغاز کتاب: بسمله خیر الكلام حمد الملك العلام بما ابدع العالم علی احسن الوجه و نظام ...و بعد فان اسبع الایادی و افضل النعم و انفس الجواهر المودعة فی بنی آدم هو العلم الذی من تحلی به فاز بالقدح المعلی و بلغ المقصد الاعلی... اما بعد حمد واجب الوجود علی نعمائه و الصلوة علی سید انبیائه و علی اکرم احبائه ای علی آله و اصحابه الذین هم موصوفون بزیادة الکرم علی من عداهم من محبوبیة فافعل التفصیل ... المقصد الاول فی الامور العامة ای ما لا یختص بقسم من اقسام الموجود...المقصد الثانی فی الجواهر و الاعراض و فیه فصول ثلثة الاول فی الجواهر، قدم مباحثها علی المباحث الاعراض لان وجود العرض متوقف علی وجود الجوهر...المقصد الثالث فی اثبات الصانع و صفاته و فیه فصول...استدل علی وجود الواجب تعالی بانه لا شك فی وجود موجود...
انجام کتاب: ثم انه فرض كفایة لافرض عین فاذا قام به قوم سقط عن الآخرین لان غرضه یحصل بذلك و اذا ظن كل طائفة انه لم یقم به الاخری ثم الكل بتركه هذا آخر ما تیسر لنا من تجرید الكلام و الحمدلله علی التوفیق للاتمام...و جعله ذخرا لنا یوم الدین انه خیر موفق و معین.
نسخه حاضر، از مبحث جواهر و اعراض تا پایان كتاب است.
تدوین و گردآوری: موسسه فرهنگی پژوهشی الجواد
نوع کاغذ: نخودی آهار مهره
نوع و تزیینات جلد: تیماج ضربی مشكی
خط: نسخ
مشهور به:تجرید العقاید
مشهور به: تجرید الكلام فی تحریر عقاید الاسلام
سال چاپ: ۱۳۰۱قمری نوع چاپ: سنگی,تبریز، سنگی، ۱۳۰۱ق، رحلی، ۴۹۲ص؛ تبریز، سنگی، ۱۳۰۷ق؛ تهران، سنگی، خط كلب علی بن عباس قزوینی، ۱۲۸۵ق، ۳۹۵ص؛ تهران، سنگی، ۱۲۷۲ق، رحلی؛ قم، افست از روی چاپ سنگی تهران، انتشارات بیدار و رضی و عزیزی با اضافه نمودن حواشی مولا احمد اردبیلی مشهور به مقدس اردبیلی، ۱ ؛ مشار عربی؛ صص۵۴۳-۵۴۴؛ تهران؛ سنگی؛ بی ناشر؛ ۱۲۷۴ق.؛ رحلی؛ بدون شماره صفحه؛ « دارالسلطنه تبریز؛ (صص۱-۲۳۰؛ متن و هامش) (صص۲۳۱-۴۲۹؛ متن و هامش)؛ ۱۳۰۱ق؛ رحلی؛ ۴۲۹ص »؛ « ۱۳۰۷ق.؛ ۵۱۱ص », سال چاپ: ۱۳۹۳شمسی نوع چاپ: حروفیبا تصحیح عبدالرحیم سلیمان بهبهانی و محمد حسین زارعی در ۳ جلد چاپ شده, سال چاپ: ۱۲۸۵شمسی ناشر: رضیافست
معرفی کتاب: شرح مزجی مفصل و معروف بر تمام رساله «تجرید الاعتقاد» خواجه نصیرالدین طوسی است. شرح شمس الدین محمود بن عبدالرحمن اصفهانی (۷۴۶ق.) را كه با نام «تسدید القواعد فی شرح تجرید العقاید» موسوم است، مشهور به شرح قدیم تجرید و در مقابل آن شرح ملاعلی قوشچی میان علمای علم كلام به «شرح جدید تجرید» مشهور است.قوشچی این شرح را به اسم ابی سعیدگوركان (۸۷۳ق.) در سال ۸۳۲ق. در كرمان تالیف كرده و در آن به آراء شمس الدین اصفهانی و سید میر شریف جرجانی استناد و آن را تائید می كند و نقد آراء طوسی و به رد مذهب شیعه اهتمام دارد. این شرح در شش مقصد تنظیم شده است: ۱.امور عامه. ۲.جوهر و عرض. ۳.اثبات صانع. ۴.نبوت. ۵.امامت. ۶.معاد. بر این شرح، شروح و حواشی بسیاری نگاشته شده است.شارح مبحث جواهر و عرض را در جوانی نگاشته و سپس به مباحث امور عامه و الهیات پرداخته است. (همایی،بهروز؛صدرایی خویی،علی)