Abu Al-Qâsim El-Balkhi's Approach to the Qur'an within the Context of the Tafsirs of Abu Ja'far Al-Tusi and Fakhr Al-Din Al-Razi
[Thesis]
Tuncel, Emrullah
Maşalı, Mehmet Emin
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
360
Ph.D.
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Ebü'l-Kâsım el-Belhî (ö. 319/931) hicrî dördüncü asır âlimlerinden olup Mu'tezile'nin Bağdat ekolünün önemli temsilcilerindendir. Arap dili, felsefe, tarih, fıkıh, kelam, hadis ve tefsir gibi pek çok sahada eserler te'lif etmiş olan Belhî, yaşadığı dönemde kimileri tarafından "Mu'tezile ehlinin imamı" gibi vasıflarla nitelendirilmiştir. Bu şekilde çok yönlü vasıflara sahip olan ve görüşleriyle gerek sünnî, gerekse şiî ekollerin teşekkülünde önemli tesirleri bulunan bir âlimin müfessir kimliğinin tebarüz ettirilmesi son derece mühim bir husus olduğundan bu çalışmada, Belhî'nin Kur'an'a olan yaklaşımının ve ayetleri yorumlama keyfiyyetinin yapı taşları yine onun tefsirinden hareketle tespit edilmeye çalışılmıştır. Ancak günümüzde mezkûr tefsire doğrudan ulaşma imkânı olmadığı için bu tespit başta Fahreddin er-Râzî, Ebû Ca'fer et-Tûsî ve İmam Mâtürîdî gibi Belhî'nin görüşlerini günümüze aktaran eserler üzerinden yapılmıştır. Bu eserlerin tarama yöntemiyle incelenmesi neticesinde Belhî'nin hem Kur'an ilimlerine hem de Kur'an ayetlerine olan yaklaşımı belirlenmiş; onun Kur'an ve yorum anlayışının parametreleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.