A Study of Modernization of Bursa and Ahmed Vefik Pasha
[Thesis]
Uslu, Kübra
Can, Aynur Atmaca
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
121
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Osmanlı'nın dibâcesi olarak nitelendirilen Bursa; pek çok kültürle hemhal olmuş medeniyet kurucu bir şehir tasavvuru sunması, imparatorluğa giden yolda Osmanlı Devleti'ne ilk payitaht olması ve kadim ipek yoluna ev sahipliği yapmasıyla şehir ve kültür tarihimizde önemli bir alan ihtiva etmektedir. 19.yy'da Osmanlı Devleti'nin çeşitli alanlarda ortaya çıkan sorunlara çözüm olarak farklı disiplinlerde başlattığı modernleşme hareketlerinin şehirlere yansıması kaçınılmazdı. Bu doğrultuda modernleşme adımlarının uygulanacağı ilk şehirlerden biri 19.yy'da deprem ve yangınlarla harap hale gelen imparatorluğun eski görkeminin simgelerinden olan Bursa şehri olarak belirlenmişti. İlme ve farklı dillere olan istidadı, Türk-Batı sentezi ile yoğrulmuş düşünceleriyle önemli görevler ifa etmiş bir devlet adamı olan Ahmed Vefik Paşa, 1863 yılında Anadolu Sağ Kol Ciheti Müfettişliği ve 1879 yılında Bursa valiliği görevleri ile şehrin yeniden imarında önemli bir rol oynamıştır. Çalışmada Tanzimat dönemi modernleşme çabalarının şehirleri yönetim, mimari ve sosyal alanlarda nasıl etkilediği tüm boyutlarıyla tanımlanarak Ahmed Vefik Paşa'nın Bursa şehrindeki uygulamaları dönem-mekân-şahsiyet ekseninde ele alınmıştır. Modern bir şehir tasavvurunun uygulamaya konmasıyla birlikte şehirde yeni yapılar, restorasyonlar ve ulaşım düzenlemeleri ile bu dönem Bursa şehir tarihinde hızlı bir mekânsal farklılaşmanın yaşandığı önemli bir aşamayı oluşturmaktadır. Ahmed Vefik Paşa'nın nevi şahsına münhasır karakteri ile klasik Osmanlı şehirlerinden biri olan Bursa'da meşruiyetini şehrin yeniden ihyası düşüncesi içinde üreten uygulamalarla, Bursa şehrinin modernleşmesinde önemli mekânsal değişimler meydana getirdiği sonucuna ulaşılmıştır.