Mardin Müzesi Karakoyunlu Sikkeleri kataloğu (752-874 / 1351-1469)
[Thesis]
Duran, Rabia
Kucur, Sadi S.
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
213
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
XIV. yüzyılın ikinci yarısında Van Erciş merkez olmak üzere kurulan Doğu Anadolu, Irak ve İran'da hüküm süren ve özellikle Azerbaycan'ın Türkleşmesine katkı sağlayan Karakoyunluların Türkmen hanedanı olduğu bilinmektedir. Bayram Hoca'nın kurduğu, Cihan Şah ile zirveye taşınan Karakoyunluların bugüne kadar genellikle siyasi tarih ile ilgili araştırmalar ön plana çıkmıştır. Bizde bu çalışmamızda çok fazla değinilmemiş olan Karakoyunlu nümismatiğini ve bu teze kadar Mardin Müzesinde bulunan hiç incelenmemiş Karakoyunlu sikkelerini inceledik. Bu konudaki kaynaklar çok sınırlı olup sadece birkaç koleksyonerin kataloglarında ve güncellenmemiş çalışmalarda bulunmaktadır. Karakoyunlu sikkelerine ait derli toplu bir eserin olmaması ve çalışmaların da kısıtlı olması Müzedeki paraların tespitini zorlaştırmıştır. Karakoyunlu sikkeleri ile ilgili araştırmaların eksik olması ve Mardin'deki kazı çalışmalarında ortaya çıkan yeni paralar bu konu üzerinde çalışma gereğimizi ortaya koymaktadır. Tez, giriş ve iki bölümden oluşup girişte tezin konusu ve kapsamı, tezin amacı ve önemi, tezde uygulanan yöntem, Karakoyunlu siyasi tarihi ve konuyla ilgili kaynaklar ve araştırmalara değinilmiştir. Birinci bölümde araştırılan sikkelerin genel değerlendirmesi, maden cinsi, ağırlık, çap, kondisyon, kalıp, metin ve damga, bordür tipleri ve süsleme gibi başlıklar altında sikke metinleri incelenmiştir. İkinci bölümde ise Mardin Müzesindeki Karakoyunlu sikkelerinin sistematik kataloğu yapılmıştır. Bu araştırma ile Karakoyunlu beyleri ve Timur'a tâbi döneme ait Mardin, Âmid ve Bitlis darplı sikke örnekler tespit edilmiştir. Araştırılan kaynaklarda Bitlis ve Mardin darplı sikkelerin benzerlerine rastlasak da Âmid darplı sikkelerin örneklerine sadece Mardin Müzesinde rastlamaktayız. Bu durum çalışmamızı önemini arttırmaktadır