Oryantalist Koleksiyoner Levinus Warner (d.1619-ö.1665) Derlemesi Türkçe atasözleri Ve Deyimler
[Thesis]
Çiçekler, Esma Baralı
Yılmaz, Özlem Deniz
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
124
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Sözlü kültürün en önemli taşıyıcıları olan atasözleri ve deyimler, kendilerini meydana getiren milletlerin dilsel kodlarını, kültürlerini, yaşayış tarzlarını, örf ve ananelerini en iyi şekilde yansıtan dilsel unsurlardır. Atasözleri, hayatta karşılaşılan pek çok konu üzerine ataların, tecrübe süzgecinden geçirilmiş bilgi birikimini, kısa ve öz olarak yol göstermesi niyetiyle nesillerce aktardığı kalıplaşmış ifadelerdir. Deyimler ise genellikle gerçek anlamının dışında, mecazi bir anlatımla dikkati çeken kalıplaşmış yapılardır. Bu teze konu olan atasözü ve deyimlerin bulunduğu iki defterin derleyicisi L. Warner, 1619-1665 yılları arasında yaşamış Alman asıllı Hollandalı bir oryantalist ve yazma eser koleksiyoneridir. 1644 yılında İstanbul'a gelip 1665 yılına kadar İstanbul'da yaşamış, birçok yazma eser toplamıştır. 1665 yılında İstanbul'da vefat ettikten sonra vasiyeti üzerine bütün koleksiyonu Leiden Üniversitesi'ne nakledilmiştir. Leiden Üniversitesi'nde Cod.Or. 1119 ve Cod.Or. 383 numaralarla kayıtlı Levinus Warner'a ait iki ayrı defterde bulunan Türkçe atasözleri ve deyimler bu tezin özünü oluşturmaktadır. Bu defterlerin içerisinde atasözleri ve deyimlerin yanında kalıp sözler, beyitler ve atasözleri ve deyimlere kaynaklık oluşturan Arapça, Farsça ibarelerle bazı ayet ve hadisler de yer almaktadır. Bu tezde defterlerdeki atasözleri ve deyimler Latin harflerine aktarıldıktan sonra Türk Dil Kurumu'nun Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü ile Ömer Asım Aksoy'un Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü'nden hareketle derlemede yer alan atasözleri ve deyimlerin Türkiye Türkçesindeki karşılıkları tespit edilmiştir. Bunların dışında kalanlar ise Türkiye Türkçesine aktarılmamıştır. Fakat atasözü, deyim, kalıp söz gibi dil birliklerinden hangisine ait oldukları literatür tanımları esas alınarak tespit edilip karşılarına yazılmıştır. Ayrıca çalışmada defterlerde yer alan unsurların kısa bir dil incelemesi yapılmıştır.