Comparison between Metaphysical Thoughts of Ibn Arabi and Frithjof Schuon
[Thesis]
Çavuş, Cennet Ceren
Ceyhan, Semih
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
268 p.
Ph.D.
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Metafizik, esas itibariyle insanın kendi varlığına dair sorduğu aslî sorulara cevap bulma çabasıdır. İnsanın varlığının nedeni, amacı ve nihayeti gibi meseleler hakkında pek çok metafizik model geliştirilmiştir. Ne var ki Modern dönemin başlamasıyla eş zamanlı olarak İslam medeniyetinin entelektüel bir verimsizliğe düşmesi sonucu, İslam dini kaynaklı, etkili ve güncel bir metafizik model sıkıntısı baş göstermiştir. Frithjof Schuon 20. yy.da yaşamış Müslüman ve sufi bir metafizikçidir ve onun metafizik anlayışının Tasavvuf metafiziğinin kurucusu olan İbn Arabi'nin metafizik görüşleriyle karşılaştırılması bu çalışmanın konusudur. İki düşünürün karşılaştırılmasıyla hem İbn Arabi'nin hem de Frithjof Schuon'un metafizik düşüncelerinin daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Müslüman düşünürler içinde en çok İbn Arabi'ye atıf yapan Schuon bir "Ekberî" midir? Schuon'un takipçisi olan bazı Gelenekselcilerin bir "perenyalist" olarak yansıttığı İbn Arabi'nin görüşleri gerçekten de Schuon'unki ile örtüşmekte midir? Bu soruların yanıtları aranırken "lens karşılaştırma" yöntemi kullanılmış, Schuon merkeze alınarak ona İbn Arabi lensinden bakılmıştır. İki düşünürün sırasıyla muhtelif metafizik perspektiflere bakışları, onto-teoloji anlayışları ve gnosioloji görüşleri incelenmiş ve çalışmanın sonucunda İbn Arabi ve Schuon'un metafizik düşüncelerinin örtüştüğü anlaşılmıştır. Bunun yanında Schuon'un İbn Arabi'ye yönelttiği eleştiriler üzerinden onun bir Ekberî olmadığı ve daha da önemlisi, onun İbn Arabi'yi gerçek bir ezoterist olarak görmediği tespit edilmiştir. Ayrıca Schuon kendini açık bir biçimde Platonculuğa nisbet etmektedir ve onun düşüncesinin Yeni-Platonculuktaki kökenleri ve Schuon'un ne dereceye kadar Yeni-Platoncu bir düşünür olduğu incelenmeye değerdir.