The Effects of Flexible and Job Insecurity on Research Assistants: An Investigation in the Context of Emotional Labor and Corrosion of Character
[Thesis]
Akpolat, Tuba
Çetin, Münevver
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
335 p.
Ph.D.
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Bu çalışmanın amacı araştırma görevlilerinin iş güvencesiz ve esnek zamanlı çalışma yaşamı içinde karakterlerindeki aşınma ve sarf ettikleri duygusal emeği incelemektedir. Araştırma nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem araştırma yöntemlerinden biri olan sıralı açıklayıcı desende gerçekleştirilmiştir. Söz konusu bu fenomenleri anlamak için araştırmanın nicel kısmında 2018-2019 eğitim öğretim yılında İstanbul İlinde devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan 500 araştırma görevlisine, bu araştırma kapsamında araştırmacı tarafından geliştirilen Karakter Aşınması Ölçeği ve Esneklik Ölçeği ile Duygusal Emek Ölçeği uygulanmıştır. Nicel bulguları derinleştirmek ve desteklemek adına çalışmanın nitel kısmında, İstanbul İlinde devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan 28 araştırma görevlisi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Nitel verilerin analizinde içerik analizi yöntemi, nicel verilerin analizinde ise parametrik istatistiksel analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, araştırma görevlilerinin esnek çalışmayı en yüksek yapısal esneklik boyutunda algıladıkları, duygusal emeği en yüksek düzeyde derin davranış şeklinde ve karakter aşınmasını ise en yüksek düzeyde sürüklenme olarak yaşadıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Demografik değişkenlere göre araştırma görevlilerinin karakter aşınması, esneklik ve duygusal emek alt boyutlarında anlamlı farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra araştırma görevlilerinin esnek çalışma algısının karakter aşınmasını etkileyen bir unsur olduğu, duygusal emeğin alt boyutlarından yüzeysel davranışın ise araştırma görevlilerinin esneklik algısının karakter aşınmasına etkisinde kısmi aracı rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır. Görüşmeler sonucunda araştırma görevlilerinin yapısal esnekliği iş yükü, iş tanımının sınırlarının belirsizliği ve ulaşılabilir olma; zamansal esnekliği iş-yaşam sınırlarındaki belirsizlik, aile ile iletişimde sıkıntılar şeklinde deneyimledikleri görülmüştür. Bunun yanı sıra araştırma görevlilerinin aidiyetinin işe olduğu, iş güvencesizliğini gelecekte iş bulamama kaygısı olarak hissettikleri, yaşamlarındaki bu belirsizliğin gelecek beklentilerini olumsuz etkilediği, rekabet ve gelecek kaygısının bireysel davranmalarını tetiklediği sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın bulguları ışığında; yükseköğretimde esneklik ve güvencesizliğin paradoksal etkilerinin sonuçları göz önüne alındığında, araştırma görevlilerinin karakter aşınmasını önlemek için iş güvencesizliği algısını düşürecek ve duygu düzenlemelerinde yüzeysel davranış sergileme düzeylerini en aza indirecek önlemlerin alınması önerilmektedir.