Türk Dili Ve Edebiyatı Eğitimi Kapsamında Özbek Destanlarından Polkän Rivayeti Olan Äväzḫån'ın (340- 375 Sayfalar) Destan Dili Açısından Incelenmesi
[Thesis]
Demirci, Beyza
Şen, Mesut
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
260 p.
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
Çağatay Türkçesi, Türk dilinin Orta Asya'da 15. yüzyıl başlarında başlayan ve 20. yüzyılın başlarına kadar süregelen dönemine verilen addır. Çağatay Türkçesi, dilde birliğin önemine vurgu yapan Türk aydınları tarafından 1924 yılına kadar Türkistan'da ortak yazı dili olarak yaşatılmaya çalışılmışsa da o tarihten sonra yerini Özbek Türkçesi almıştır. Çalışmamızda ünlü Özbek halk şairi ve destan anlatıcısı Mühämmädḳul Cāmurād Oġli Polkän'in rivayeti olan, Mänsur Äfzälov tarafından Kiril alfabesi kullanılarak yazılmış, Mühämmädnādir Säidov ve Zubäydā Hüsäinovä tarafından baskıya hazırlanmış olan Äväzḫån adlı destanın 340-375 sayfaları incelenmiştir. Çalışmamız altı bölümden oluşmaktadır. En önemli bölüm ise bulgular bölümüdür. Bu bölümde; destan, Türk edebiyatında destan, Köroğlu Destanı ve varyantları hakkında bilgiler verildi. Äväzħån Destanı'ndan bahsedildi ve ilgili sayfaların özeti yapıldı. Ses ve şekil bilgisi özellikleri üzerinde duruldu. Eserin transkripsiyon alfabesi kullanılarak Latin harflerine aktarımı sağlandı. Tıpkıbasımına yer verildi. Metnin açıklamalı dizini oluşturuldu. Çağatay Türkçesinin günümüzdeki karşılığı olan Özbek Türkçesi ile yazılmış olan Äväzḫån Destanı, karışık saha özelliği göstermesi ve Köroğlu Destanı'na ait bir rivayet olması dolayısıyla Türk dili açısından önemli bir eserdir.