Türk Dili Ve edebiyatı eğitimi çerçevesinde Destan Dili Incelemesi : örnek Metin Polken'den Derlenen çembil kamalı adlı özbek Rivayeti (131-172)
[Thesis]
Özcan, Mediha Sena
Şen, Mesut
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
335 p.
Master's
Marmara Universitesi (Turkey)
2019
"Şiirle Öğretim", 1990'lı yıllardan itibaren sosyal bilimlerdeki kavramların öğretilmesinde oldukça yararlanılan bir yöntem hâline gelmiştir. Bu yöntemde, edebî eserlerin eğitimdeki işlevi ve derslere olan katkısı ön plana çıkmıştır. Özellikle şiir ve şiir biçiminde oluşturulmuş türler, farklı çağrışımlara açık oluşu, kolay ezberlenişi ve akılda kalıcılığı ile bilgilerin aktarılmasında daha çok tercih edilmektedir. Bu türlerden bir tanesi de nazım-nesir karışık olsa da nazım bölümlerinin ağırlıklı olduğu destandır. Türk dilinin 15-20. yüzyıllar arasında Orta Asya'da hâkim olduğu dönem olan Çağatay Türkçesi, yerini 1921'den itibaren Özbek Türkçesine bırakmıştır. Bu araştırmada, Özbek destan anlatıcısı ve halk şairi Mühämmädķul Cāmurād Oġli Polkän'in rivayeti, Mänsur Äfzälov'un Kiril alfabesiyle yazdığı ve Zubäydā Hüsäinovä ve Mühämmädnādir Säidov'un baskıya hazırladığı, Köroğlu kollarından biri olan Çämbil Ķamäli adlı destanın 131-172 sayfaları incelenmiştir. Bu çalışma, giriş ve kaynakçayla birlikte ilgili araştırmalar, yöntem, bulgular ve sonuç olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır. En önemli kısım, bulgular bölümüdür. Bu bölümde; destan, Türk edebiyatında destan, Köroğlu Destanı hakkında bilgilere yer verilmiştir. Araştırmaya konu olan Çämbil Ķamäli Destanı'ndan bahsedilerek çalışmaya konu olan sayfaların özeti yapılmıştır. Dil incelemesi başlığı altında metinden örnekler verilerek ses ve şekil özellikleri gösterilmiştir. Eserin, Latin harflerine aktarımı sağlanarak açıklamalı dizini oluşturulmuştur. Sonuç bölümünde ise, destan ve destan dili kavramlarının Türk dili ve edebiyatı derslerine katkısı ve millî kültürün aktarılmasındaki rolü hakkında çeşitli tespitlerde bulunulmuştur. Köroğlu Destanı'nın bir kolu olan ve karışık saha dil özellikleri gösteren Çämbil Ķamäli, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi alanına sağlayacağı katkılar sebebiyle önemli bir destandır.