بررسی ارتباط بیان ژن های E-Cadherin و N-Cadherin با رد حاد پیوند کلیه در بیمارستان امام خمینی در سال های 1394 تا 1398
[پایان نامه]
نرگس عزیزی
دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
۱۴۰۱
۵۵ص
دکتری پزشکی عمومی
۱۴۰۱/۰۶/۰۸
۱۸
مقدمه: پیوند کلیه بهترین درمان برای بیماران مبتلا به مراحل انتهایی بیماری های کلیه (ESRD) می باشد و علاوه بر نجات جان این افراد باعث بهبود کیفیت زندگی آنها می شود. یکی از علل اساسی اختلال عملکرد کلیه پیوندی، رد پیوند می باشد. اگرچه بروز رد پیوند کلیه در طی سه دهه اخیر از 50% به 10% رسیده است اما همچنان این مسئله به عنوان مشکل اساسی باقی مانده است. اپیزودهای رد حاد پیوند میتواند بر عضو پیوندی در طولانی مدت اثرات منفی داشته باشد. بنابراین یافتن روشی برای پیش بینی رد حاد پیوند و تلاش برای افزایش طول عمر کلیه پیوندی ضروری به نظر می رسد. زمینه: تبدیل سلولی از اپیتلیال به مزانشیمال (EMT) یک فرایند مهم تبدیل سلولی است که طی آن سلول های اپیتلیال خواص مزانشیمی و شبه فیبروبلاستی را به دست می آورند و چسبندگی بین سلولی و تحرک آنها کاهش می یابد. شواهد نشان می دهد EMT نقش مهمی در ایجاد تومور و سلولهای بدخیم و همچنین فیبروزه شدن ارگانها ایفا می کند. برخی از مطالعات نشان می دهند که در پی آسیب کلیوی، سلولهای اپیتلیال توبولار کلیه به شکل سلولهای مزانشیمی درمی آیند و بنابراین منبع مهمی از میوفیبروبلاستهای نفوذکننده به بافت بینابینی کلیه و ایجاد فیبروز هستند. چندین مسیر (فاکتورهای رشد پپتیدی ، Src ، Ras ، Ets ، اینتگرین، Wnt/b-catenin و Notch) باعث EMT می شوند و یک رویداد مولکولی مهم، کاهش بیان مولکول چسبندگی سلولی E-cadherin است. EMT یک مشکل مهم در پیوند کلیه است که مکانیسم آن هنوز به طور کامل شناخته نشده است و درمان موثری نیز برای آن وجود ندارد. علاوه بر این، هیچ بیومارکری برای اندازه گیری آسیب ناشی از EMT پس از پیوند کلیه یا پیش بینی نتیجه پیوند در دسترس نیست. بنابراین در این مطالعه ما بر آن شدیم تا رابطه بین EMT و رد حاد پیوند کلیه را با واسطه تعدادی نشانگر سطحی، از جمله E-Cadherin و N-Cadherin در بیمارانی که تحت پیوند کلیه قرار گرفته اند بررسی کنیم. برای انجام این کار، بیان یا عدم بیان E-Cadherin و N-Cadherin ، در بیماران پس از پیوند را با روش RT-PCR، بررسی کردیم. در صورتی که بین میزان این بیومارکرها و رد حاد پیوند ارتباط معناداری مشاهده شود، می توانیم از این بیومارکرها به عنوان مارکرهایی جهت پیشگیری و یا حتی درمان رد حاد پیوند کلیه استفاده کنیم. این تحقیق با همکاری بخش های پاتولوژی، نفرولوژی و بایگانی بیمارستان امام خمینی (ره) و گروه ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است. متد: این پژوهش به مدت 2 سال و به صورت کیس-کنترل انجام پذیرفت. گروه کیس شامل بیماران دچار رد حاد پیوند کلیه و گروه کنترل شامل بیماران دچار کارسینوم سلول کلیوی (RCC) که تحت نفروکتومی قرار گرفته اند در نظر گرفته شد. گروه کیس شامل48 و کنترل شامل 30 نفر بود. اطلاعات اولیه جهت یافتن افراد مناسب برای گروه کیس و کنترل از بخش پاتولوژی بیمارستان امام خمینی (ره) استخراج شده است. سپس سایر اطلاعات این افراد از پرونده بایگانی شده ایشان خارج و وارد فرم های از پیش تهیه شده گشت. جهت بدست آوردن نمونه های گروه کیس، از بلوک پاتولوژی کلیه دچار رد حاد پیوند ذخیره شده در بخش پاتولوژی بیمارستان امام خمینی (ره) و جهت بدست آوردن نمونه های کلیه گروه کنترل ابتدا لام تهیه شده از نمونه های کلیه آنان زیر میکروسکوپ بررسی و بلوک پاتولوژی آن بخش از کلیه که دور از بافت تومورال بوده و سالم محسوب می شده است انتخاب شد. نهایتا بلوک های پاتولوژی برای استخراج RNA مارکرهای مورد نظر در آزمایشگاه ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی تهران تحت بررسی قرار گرفت و میزان بیان یک ژن از روش Real-time PCRبررسی و تعداد رونوشت های تکثیر شده ژن هدف در مقایسه با تعداد رونوشت های تکثیر شده ژن مرجع سنجیده شد. تحلیل آماری با استفاده از آزمون T مستقل و ضرریب همبستگی پیرسون انجام شد.یافته ها و نتیجه گیری: طبق محاسبات انجام شده و بررسی نسبت ژنهای مارکرهای سطحی E-Cadherin و N-Cadherin در گروه کیس به گروه کنترل، وجود ژن E-Cadherin با رد حاد پیوند رابطه مستقیم (P<0.01) و وجود ژن N-Cadherin با رد حاد پیوند رابطه عکس (P<0.01) دارد.به علت وجود ارتباط بین این مارکرها و رد حاد پیوند کلیه، می توانیم از آن ها به عنوان عوامل پیش بینی کننده در رد حاد پیوند استفاده کنیم. همچنین استفاده از این مارکرها می تواند برای شناخت مسیرهای رد حاد آلوگرافت در ساخت درمان های دارویی هدفمند قابل استفاده باشد.پیشنهاداتی برای اقدامات بعدی: با توجه به وجود ارتباط معنادار بین میزان مارکرهای سطحی E-Cadherin و N-Cadherin و رد حاد پیوند، این مارکرها می توانند به عنوان پیش بینی کننده مناسبی برای رد حاد پیوند مورد استفاده قرار گیرند. از مزایای استفاده از این روش آن است که می توان بعد از پیوند، هر بیمار را متناسب با شرایط آن بیمار تحت کنترل قرار داد؛ به عنوان مثال می توان به کاهش عوارض جانبی و هزینه های دارویی در بیمارانی که احتمال رد پیوند کلیه در ایشان پایین می باشد و یا کاهش احتمال رد پیوند در بیماران مستعد با شروع داروهای قوی تر سرکوب کننده ایمنی اشاره کرد. جهت بهبود فرآیند تعیین پیش آگهی پیوند کلیه در این بیماران پیشنهاد می شود در آینده سایر مارکرهای سلولی مورد بررسی قرار گیرند. با توجه به انجام پژوهش های متعدد با حجم نمونه های کوچک تا متوسط در این زمینه پیشنهاد می شود یک مقاله مرور نظام مند و متاآنالیز جهت تجمیع حجم نمونه ها و نتیجه گیری قابل اعتمادتر در این زمینه انجام شود.جهت بررسی دقیق تر تاثیر گرید رد حاد پیوند بر میزان بیان E-Cadherin و کراتینین سرم بر میزان بیان N-Cadherin انجام مطالعات آتی با حجم نمونه بالاتر پیشنهاد می شود.