عنوان

بررسی ارتباط میان حساسیت اخلاقی و درماندگی آموخته شده در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

۹۷۹۶۷پ

فارسی

بررسی ارتباط میان حساسیت اخلاقی و درماندگی آموخته شده در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

[پایان نامه]

محمدجواد پارسا

دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی

۱۴۰۰

۷۲ص

دکتری پزشکی عمومی

۱۴۰۰/۱۲/۲۴

مقدمه: حساسیت اخلاقی(Moral sensitivity) توانایی شناخت یک موضوع اخلاقی و فرآیندی است که سبب میشود شخص از وجود یک مشکل اخلاقی مطلع شود یا یک موقعیت اخلاقی را تفسیر کند و در مورد اقدام مناسب در آن موقعیت تصمیم بگیرد. به عبارت دیگر میتوان گفت حساسیت اخلاقی توانایی تشخیص موضوعات اخلاقی و انتخاب بهترین پاسخ ممکن است. درماندگی آموخته شده (Learned helplessness) حالتی است که موجود درمانده رویداد ها را از کنترل خویش خارج میبیند و این باور در او ایجاد میشود که رویدادها از حوزه ی پاسخ دهی او بیرون است. افرادی که در طی مدت طولانی در معرض مشکلات پیچیده قرار میگیرند، پس از مدتی می آموزند که برای مشکلاتشان راه حلی نیست حتی اگر راه حلی برای آن باشد. دانشجویان پزشکی در دوران تحصیل خود همواره در تقابل با چالش ها و مشکلات متعددی خصوصا در حیطه ی بالینی اعم از سرکوب شدن و بازخواست شدن های مکرر و همینطور شکست های متعدد در حیطه ی تحصیلی قرار میگیرند. در نتیجه ی این شکست ها دانشجویان دچار درماندگی آموخته شده میشوند. در این مطالعه تلاش بر آن است که تاثیر درماندگی آموخته شده را بر میزان حساسیت اخلاقی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران بسنجیم و راه کار های مناسب جهت بهبود وضعیت را به وسیله ی ارائه ی بازخورد مناسب به سیاستگزاران امر سلامت و نیز مراکز آکادمیک پزشکی داشته باشیم. ابزارها و روشها : در این مطالعه ی مقطعی که بر اساس حجم نمونه و توسط دو پرسشنامه ی استاندارد حساسیت اخلاقی لوتزن و همکاران (Lutzen) و درماندگی آموخته شده کوینلس و نلسون (Quinless & Nelson ) بر روی 218 دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1400 انجام شد، میزان حساسیت اخلاقی دانشجویان و میزان درماندگی آموخته شده ی آنها با در نظر گرفتن متغیر هایی نظیر جنس، مقطع تحصیلی، وضعیت تاهل و گذراندن درس اخلاق سنجیده شد. برای آنالیز و ارتباط دو پارامتر اصلی (حساسیت اخلاقی و درماندگی آموخته شده) از رگرسیون خطی استفاده شد. جهت بررسی ارتباط اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان با پارامتر های اصلی (حساسیت اخلاقی و درماندگی آموخته شده)، درمورد متغیر های دوحالتی از Independent-Samples T Test و درمورد متغیرهای بیش از دوحالت از تست One-Way ANOVA استفاده شد. برای بررسی تاثیر درماندگی آموخته شده بر روی حساسیت اخلاقی با در نظر گرفتن هم زمان متغیر های جنسیت، مقطع تحصیلی و گذراندن درس اخلاق از رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. نتایج : در این مطالعه، بررسی ها نشان داد که درماندگی آموخته شده در دانشجویان بصورت معناداری موجب کاهش حساسیت اخلاقی در آنها میشود. به طوری که به ازای افزایش هر واحد درماندگی آموخته شده، 0/19 واحد از حساسیت اخلاقی کاسته میشود (P<0.001) که این تاثیر در دانشجویان مقاطع پایین تر بیشتر از دانشجویان مقاطع بالاتر میباشد. به این صورت که در اینترن ها با درنظر گرفتن تاثیر درماندگی آموخته شده، نمره ی حساسیت اخلاقی 5/97 واحد بیشتر از علوم پایه و فیزیوپاتولوژی (P<0.001) و به همین شکل در استاجر ها نمره ی حساسیت اخلاقی 3/54 واحد بیشتر از علوم پایه و فیزیوپاتولوژی ها (علوم پایه و فیزیوپاتولوژی گروه مرجع) میباشد (P=0.030). همچنین در این مطالعه حساسیت اخلاقی آقایان بیشتر از خانم ها تحت تاثیر اثرات منفی درماندگی آموخته شده قرار گرفت. بطوری که با ترتیب اثر درماندگی آموخته شده، نمره ی حساسیت اخلاقی در آقایان 2/81 واحد کمتر از خانم ها میباشد (P=0.028). بررسی ها نشان داد که دوره های آموزش اخلاق پزشکی تاثیر مثبت بسیاری بر میزان حساسیت اخلاقی دانشجویان دارد و همچنین مانع بزرگی در برابر تاثیر منفی درماندگی آموخته شده بر حساسیت اخلاقی میباشد. به این شکل که با درنظر گرفتن تاثیر درماندگی آموخته شده، نمره ی حساسیت اخلاقی در دانشجویانی که درس اخلاق پزشکی را گذرانده اند، 3/16 واحد بیشتر از دانشجویانی است که این درس را نگذرانده اند (P=0.014). نتیجه گیری: درماندگی آموخته شده به عنوان یک پدیده ی سایکوفیزیولوژیک میتواند فاکتورهای بسیار زیادی را در دانشجویان پزشکی از عملکردشان در زندگی شخصی گرفته تا عملکرد تحصیلی و حیطه ی کاری در بر گیرد. با توجه به تاثیر شدید درماندگی آموخته شده بر حساسیت اخلاقی، میتوان انتظار داشت شناخت و بررسی عوامل ایجاد کننده ی درماندگی آموخته شده در دانشجویان به همراه آموزش اخلاق پزشکی در چارچوبی صحیح، تاثیر به سزایی در ارتقای سطح اخلاق پزشکی در حیطه ی بالینی و در نتیجه بهبود کیفیت مراقبت های پزشکی داشته باشد.

اخلاق

Ethics

Moral conditions

اخلاق پزشکی

Medical ethics

a09

a09

a09

a13

a13

حساسیت اخلاقی

درماندگی آموخته شده

، پدیدآور

پارسا، محمدجواد

، استاد راهنما

، استاد مشاور

سروری، مجید

یکانی نژاد، میرسعید

دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی

ایران

20220510

۲۴۲۹۷

دانشگاه علوم پزشکی تهران، کتابخانه دانشکده پزشکی

p

TF

92029

a

Y