اندازه گیری کمی سم تترا کلرو دی بنزو دیوکسین (TCDD) در کره حیوانی با استفاده از روش زیست سنجی کالوکس (CALUX-Bioassay)
[پایان نامه]
رضا فهیمی
دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
۱۳۹۷
۱۳۱ص.
جدول نمودار
سی دی
کارشناسی ارشد
سم شناسی عمومی
مقدمه: دیوکسین ها از سمی ترین ترکیبات آروماتیکی بوده که تاکنون شناخته شده اند. ترکیبات دیوکسینی به صورت ناخواسته در اثر سوزاندن ترکیبات کربنی در مجاورت ترکیبات کلردار تولید گردیده که سمی ترین آن ها ترکیب تترا کلرو دی بنزو پارا دیوکسین یا TCDD می باشد. این ترکیبات پس از ورود به طبیعت وارد زنجیره غذایی شده و بنا بر خاصیت چربی دوستی؛ در بدن انسان تجمع پیدا نموده و سبب بروز طیف وسیعی از عوارض مانند اختلالات هورمونی؛ اختلالات دستگاه های ایمنی، گوارشی، مشکلات و عوارض پوستی و نیز انواع سرطان های مختلف می گردند. روش اندازه گیری قدیمی این ماده از طریق کروماتوگرافی HRGC/MASS بوده اما به علت زمان بر بودن و مقرون به صرفه نبودن آن، اخیرا اقدامات زیادی برای ایجاد روشی حساس، دقیق، ارزان و سریع تری جهت شناسایی این ماده صورت گرفته است که امکان غربالگری مواد به آلودگی دیوکسین ها را در مواد غذایی؛ در بسیاری از کشورها ممکن ساخته است. یکی از روش هایی که به شکل گسترده برای غربالگری آب و مواد غذایی انسانی و دامی- انسانی مورد استفاده قرار می گیرد روش زیست سنجی کالوکس (CALUX-Bioassay) است.هدف مطالعه: اندازه گیری کمی سم تترا کلرو دی بنزو دیوکسین (TCDD) در کره حیوانی با استفاده از روش زیست سنجی کالوکس (CALUX-Bioassay).روش کار: در این روش؛ نمونه طی دو مرحله ی استخراج و تخلیص؛ آماده ی تماس با سلول های اختصاصی شده و در انتها پاسخ سلولی اندازه گیری می شود. در ابتدا بایستی سم نمونه از طریق حل کردن در حلال ان-هگزان و دی اتیل اتر با نسبت حجمی (۹۷:۳) استخراج و سپس با عبور از ستون سیلیکا ژل فعال شده؛ تخلیص گردد. پس از تخلیص نمونه، سلول های حاوی ژن گزارشگر را با نمونه تخلیص شده در میکروپلیت های ۹۶ خانه ای تیمار گردیده و پس از سپری ۲۴ ساعت از تماس با سلول ها؛ با استفاده از دستگاه لومینومتر، میزان نشر نور لوسیفراز القا شده در سلول ها سنجش می گردد؛ که میزان نور لوسیفراز ساطع شده توسط سلول ها معادل میزان حضور ماده سمی در نمونه می باشد. نتایج: در این تحقیق با استفاده از این روش حضور یا عدم حضور دیوکسین TCDD در ۲۰ نمونه کره حیوانی محلی (غیر پاستوریزه) و پاستوریزه (برندهای تجاری معتبر) در استان های مختلف ایران بررسی شده است. نتایج نشان داد که نمونه های کره حیوانی محلی (غیر پاستوریزه) و پاستوریزه، همه دارای مقادیر پایین تر از حد مجاز اعلام شده توسط سازمان های نظارتی بین المللی می باشند. نمونه های کره حیوانی غیر پاستوریزه در حدود 0.8723 – 0.9584 pg TEQ و نمونه های کره حیوانی پاستوریزه در حدود 0.7463 – 0.8246 pg TEQ گزارش شدند در حالی که حداکثر غلظت مجاز برای سم TCDD توسط سازمان بهداشت جهانی 3 pg WHO TEQ/g fat اعلام شده است.نتیجهگیری: روش زیست سنجی کالوکس (CALUX-Bioassay)، روشی حساس و دقیق (شناسایی در حد پیکو مولار)، با مدت زمان پاسخ گیری کوتاه بخصوص در تعداد نمونه های زیاد (چند صد نمونه در هفته) بخوبی عمل نموده و بعنوان یک روش غربالگری و تاییدی در نمونه های مختلف مواد غذایی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. این روش که دارای تایید از سازمان های نظارتی بین المللی نیز می باشد، در ایران و در سازمان نظارتی غذا و دارو بعنوان روش شناسایی و تعیین مقدار کمی مواد غذایی راه اندازی گردید.