بررسی ژنتیکی 10 شجره دارای نابینایی مادرزادی لبر به روش Whole Exome Sequencing و تایید مولکولی یافته ها در سطح شجره
[پایان نامه]
محمد صابری
دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
۱۳۹۷
۱۲۶ص.
جدول نمودار
سی دی
دکتری تخصصی PHD
ژنتیک پزشکی
مقدمه: نابینایی مادرزادی لبر (LCA) زود هنگام ترین و شدیدترین نوع نقص بینایی در اولین سال حیات می باشد. شیوع این نوع از نابینایی کودکان، بین 1 در هر 81.000 تا 1 در هر 30.000 تولد تخمین زده می شود، البته این نرخ در جوامع با میزان بالای ازدواج خانوادگی افزایش می یابد. نابینایی مادرزادی لبر حدود 5 درصد تمامی دیستروفی های شبکیه و 20 درصد کودکان با نواقص بینایی در مدارس نابینایان را شامل می گردد. تا به حال بیش از 25 ژن کاندید برای بیماری LCA معرفی شده است، که عامل حدود 70 درصد از موارد می باشند. به علت هتروژنی لوکوسی و بالینی بیماری LCA و دیگر بیماریهای مرتبط با شبکیه، تشخیص مولکولی دقیق علاوه بر بهبود تشخیص کلینیکی، امکان توصیف دقیقتری از سیر و پیش آگاهی بیماری، محاسبه ریسک تکرار مجدد و استفاده از درمانهای مبتنی بر ژن درمانی، را فراهم میسازد. تکنیک ¬های مبتنی بر نسل جدید توالی یابی (NGS) امکان بررسی همزمان تعداد نامحدودی ژن را فراهم می آورد. لذا گزینه بسیار مناسبی جهت بررسی ژنتیکی بیماری هایی با هتروژنی لوکوسی بالا همچون LCA می باشد. این مطالعه به عنوان اولین و تنها مطالعه، کارایی توالی یابی کل اگزوم (WES) در بررسی 10 خانواده با نابینایی مادرزادی لبر را مورد سنجش قرار داده است.مواد و روشها: در این مطالعه از بین 16 خانواده معرفی شده جهت مشاوره ژنتیک، 10 خانواده مورد بررسی قرار گرفت. پروباندهای این 10 خانواده، با WES مورد بررسی قرار گرفتند. سپس بر اساس نتایج بدست آمده، 26 عضو دیگر از خانواده ها، شامل افراد سالم و مبتلا، با روش های PCR-Sanger Sequencing و Quantitative PCR بررسی شدند. در نهایت بنابر شواهد بدست آمده و بر طبق دستورالعمل های موجود، طبقه بندی نهایی در مورد احتمال بیماریزایی واریانت یا واریانت های یافت شده صورت پذیرفت.یافته ها: از مجموع 10 شجره بررسی شده، جهش عامل بیماری در 8 شجره یافت گردید. جهشهای یافت شده در بررسی WES، همگی بواسطه روشهای PCR-Sanger Sequencing و Quantitative PCR تائید شدند. ضمنا در شجرههایی با چند عضو مبتلا، جهش¬های یافته شده در آنالیز Segregation نیز مورد تایید قرار گرفت. از مجموع 16 آلل جهش یافته شناسایی شده در 8 خانواده، 14 آلل بصورت هموزیگوت و 2 آلل بصورت هتروزیگوت مرکب شناسایی گردید. 4 جهش از 9 جهش مختلف یافت شده، قبلا در مقالات و دیتابیسها به عنوان جهش بیماریزا گزارش نشده بودند و لذا به عنوان جهشهای novel یا جدید مطرح گردیدند.نتیجه گیری: توالی یابی اگزوم به عنوان یک رویکرد کارآمد در شناسایی جهشهای عامل بیماری در مبتلایان به دیستروفیهای ارثی شبکیه و به خصوص LCA میباشد. مطالعه حاضر گام اولیهای در جهت بررسی علل ژنتیکی بیماران مبتلا به نابینایی مادرزادی لبر در جمعیت ایران بود. این مطالعه توانست ضمن بررسی و طبقه بندی اطلاعات بالینی خانوادههای مبتلا، جهشهای مسئول در 80% از خانوادههای مورد بررسی را مشخص نموده و همچنین با معرفی جهشهای جدید جمعیت ایرانی، گستره جهشهای شناخته شده در این بیماری را افزایش دهد.