بررسی پروفايل متابولوميك اسيدهای آمينه سرم در نفروپاتی ديابتی
[پایان نامه]
علي جليلی
دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
۱۳۹۵
۱۰۱ص
دکتری فوق تخصصی
غدد و متابولیسم بزرگسالان
۱۳۹۵/۰۶/۰۹
مقدمه: نفروپاتي ديابتي يك بيماري مزمن كليوي و يكي از شايعترين عوارض ديابت نوع 2 است كه سبب افزايش مرگ و مير و هزينههاي بهداشتيدرماني مرتبط با بيماري ديابت ميشود. ماركرهاي كنوني تشخيصي نفروپاتي ديابتي مانند آلبومين و كراتينين تنها قادر به شناسايي اين بيماري در مرحله آسيب كليوي است. آلبومینوری نشاندهنده نفروپاتی است و بیومارکر خوبی برای پیشگویی بیماری نیست. آلبومينوري بخصوص در محدوده ميكروآلبومينوري فاقد ويژگي و حساسيت لازم براي طبقهبندي بيماران در معرض خطر نفروپاتي ديابتي است. هدف از مطالعه حاضر، متابولوميكس هدفمند اسيدهاي آمينه سرم به منظور شناسايي ارتباط تغييرات پروفايل اسيدهاي آمينه سرم با ديابت و نفروپاتي ديابتي ميباشد. مواد و روشها: این مطالعه مورد- شاهدي در سال 95-1394 بر روی 30 بيمار مبتلا به نفروپاتي متعاقب ديابت نوع 2 و 30 بيمار مبتلا به ديابت نوع 2 بدون نفروپاتي مراجعه كننده به كلينيك ديابت 1 پژوهشگاه غدد و 30 فرد غيرديابتي انجام شد. وزن و قد اندازه گيري و BMI محاسبه شد. هموگلوبین، HbA1c و BUN خون و سطح سرمی آلبومین، اسیداوریک، نسبت آلبومين به كراتينين در نمونه رندوم ادرار صبحگاهي با روشهاي استاندارد و سطح سرمی اسیدهای آمینه با استفاده از كروماتوگرافي مایع با كارايي بالا (HPLC) اندازه گيري شد. از آزمون ANOVA و کروسکال والیس و از رگرسیون اسمی به منظور مقایسه گروههای مورد بررسي استفاده شد. نتایج: تفاوت آماري معنيداري در سطح سرمي هر 8 اسيدهايآمينه ضروري، اسيدهايآمينه شاخهدار، اسيدهايآمينه آروماتيك و نيز 8 اسيدهايآمينه غيرضروري آلانين، اسيد آسپارتيك، سرين، گلوتامين، آرژينين، گليسين، تيروزين و اورنيتين بين 3 گروه مورد بررسي نفروپاتي ديابتي، ديابت و افراد غيرديابتي مشاهده شد. سطح سرمي آرژینین و ایزولوسین در گروه دیابت بالاتر از غيرديابتي بود. در حاليكه، مقادير اسيدهايآمينه سرين، گلوتامين، گلیسین، ترئونین، تیروزین، تریپتوفان، متیونین، والین، اورنیتین و لیزین در 2 گروه نفروپاتی دیابتی و دیابت بالاتر از گروه غيرديابتي بود. نسبت اورنيتين به سيترولين در گروه ديابتي بالاتر از گروه غيرديابتي بود. به ازای هر انحراف معیار افزایش سطح سرمی اسیدهایآمینه سرین، گلوتامین، گلیسین، والین، ایزولوسین، اورنیتین و لیزین در مقایسه با افراد غيرديابتي خطر دیابت به ترتیب 855/1 (فاصله اطمینان95%= 32/3- 03/1 و 038/0=P)، 119/1 (فاصله اطمینان95%= 83/5- 12/1 و 026/0=P)، 961/1 (فاصله اطمینان95%= 74/3- 03/1 و 041/0=P)، 390/2 (فاصله اطمینان95%= 80/4- 19/1 و 014/0=P)، 502/2 (فاصله اطمینان95%= 52/5- 13/1 و 023/ 0=P)، 056/2 (فاصله اطمینان95%= 10/4- 03/1 و 041/0=P) و 423/4 (فاصله اطمینان95%= 10/12- 62/1 و 004/0=P) برابر افزایش مییابد. افزایش خطر نفروپاتی دیابتی به ازای افزایش هر انحراف معیار این اسیدهایآمینه نسبت به گروه غيرديابتي از لحاظ آماری معنیدار نبود (05/0> P). به ازای هر انحراف معیار افزایش ترئونین سرم خطر دیابت 566/2 برابر (فاصله اطمینان95%= 21/5- 26/1 و 009/0=P) و خطر نفروپاتی دیابتی 946/2 برابر (فاصله اطمینان95%= 58/6- 32/1 و 008/0=P) شد. به ازای هر انحراف معیار افزایش آلانین سرم خطر دیابت 824/7 (فاصله اطمینان95%= 06/22- 77/2 و 001/0< P) و خطر نفروپاتی دیابتی 712/3 برابر (فاصله اطمینان95%= 93/9- 39/1 و 009/0= P) شد. به ازای هر انحراف معیار افزایش تیروزین سرم خطر دیابت 427/4 (فاصله اطمینان95%= 20/11- 75/1 و 002/ =P) و خطر نفروپاتی دیابتی 599/2 برابر (فاصله اطمینان95%= 48/6- 04/1 و 040/0=P) شد. به ازای هر انحراف معیار افزایش تریپتوفان سرم خطر دیابت 156/4 برابر (فاصله اطمینان95%= 25/9- 87/1 و 001/0< P) و خطر نفروپاتی دیابتی 480/2 برابر (فاصله اطمینان95%= 63/5- 09/1 و 030/0=P) شد. به ازای هر انحراف معیار افزایش متیونین سرم خطر دیابت 617/15 برابر (فاصله اطمینان95%= 29/76- 20/3 و 001/0=P) و خطر نفروپاتی دیابتی 995/6 برابر (فاصله اطمینان95%= 08/34- 44/1 و 016/0=P) شد. به ازای هر انحراف معیار افزایش فنیلآلانین سرم خطر دیابت 806/3 برابر (فاصله اطمینان95%= 49/8- 71/1 و 001/0=P) و خطر نفروپاتی دیابتی 855/2 برابر (فاصله اطمینان95%= 35/6- 28/1 و 010/0=P) شد. به ازای هر انحراف معیار افزایش لوسین سرم خطر دیابت 584/6 برابر (فاصله اطمینان95%= 81/16- 58/2 و 001/0< P) و خطر نفروپاتی دیابتی 466/2 برابر (فاصله اطمینان95%= 89/5- 03/1 و 042/0=P) شد. به ازای هر انحراف معیار افزایش مجموع اسیدهایآمینه اندازهگیری شده سرم خطر دیابت 307/5 برابر (فاصله اطمینان95%= 25/13- 13/2 و 001/0< P) و خطر نفروپاتی دیابتی 350/3 برابر (فاصله اطمینان95%= 25/8- 36/1 و 009/0=P) شد. به ازای هر انحراف معیار كاهش سطح سرمی اسیدهایآمینه سرین، آلانين و ايزولوسين در مقایسه با افراد ديابتي خطر نفروپاتي ديابتي به ترتیب 257/3 (فاصله اطمینان95%= 94/0- 10/0 و 039/0=P)، 207/2 (فاصله اطمینان95%= 81/0- 18/0 و 039/0=P) و 652/2 (فاصله اطمینان95%= 96/0- 21/0 و 012/0=P) برابر شد.نتیجهگیری: با توجه به اينكه اين مطالعه در افراد مبتلا به مراحل اوليه بيماري انجام شد، کاهش سطوح سرمی اسیدهای آمینه سرین، لوسین و آلانین ممكن است از اولین نشانههای بروز و پیشرفت نفروپاتی دیابتی باشد. نفروپاتی دیابتی ممكن است پروفايل متابولوميك اسیدهای آمینه بيماري را در مراحل اوليه بيماري تحت تأثير قرار دهد و اندازهگیری پروفايل متابوليت سرمي اسیدهای آمینه ممكن است پيشبيني عملكرد كنوني كليه و نيز عملكرد آنرا در آينده هموار سازد. اين مشاهدات ميتواند كاربرد باليني مهمي در كنترل متابوليك و بهبود پيشآگهي بيماران مبتلا به نفروپاتي ديابتي باشد.