عنوان

مرصاد العباد

IR

۶۴۶۲۰۲

فارسی

IR

مرصاد العباد

[چاپ سنگی]

/ من تالیفات شیخ نجم‌الدین رازی.

: محمدصادق بن محمدرضا التویسرکانی (۱۳۱۲ق - ۱۳۱۴ق.)

قاجار

۲۷۲،۲۳ص.

: علائم راده.

؛ وزیری.

نسخه حاضر در کتابخانه ملی و كتابخانه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران موجود است.

دارای نسخه چاپی و خطی در کتابخانه آستان.

آغاز (مرصادالعباد): بسم‌الله ... الحمد لله رب‌العالمین و صلوته علی نبیه و جیبه محمد و آله اجمعین و سلم تسلیما کثیرا حمد بیحد و ثنای بی عد پادشاهی را که ...

انجام (مرصاد العباد): ... این حامی بیضه مسلمانی را و الحمدلله رب‌العالمین و صلوته علی محمد و آله اجمعین الطیبین الطاهرین.

آغاز (تذکره آغاز و انجام من کلام سلطان المحققین خواجه نصیرالدین محمد الطوسی): بسم‌الله ... ربنا لا تزغ قلوبنا بعد اذهدیتنا وهب لنا من لدنک رحمه انک انت الوهاب ربنا انک جامع الناس لیوم لا ریب فیه ان الله لا یخلف المیعاد ...

انجام (تذکره آغاز و انجام من کلام سلطان المحققین خواجه نصیرالدین محمد الطوسی): ... سهوهائیکه قابل بصلاح باشند بجائی آورند الله ولی التوفیق سبحان ربک رب العزه عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العالمین.

نوع خط:

نوع جلد:

تزئینات نسخه:

نوع کاغذ:

نسخ

جلد مقوایی با روکش کاغذ ابره و عطف و لچکی پارچه طوسی. (۱۸۸۲)

جدول سه خط. (۱۸۸۲)

فرنگی.

در حاشیه تصحیح صورت گرفته با اختصار (صح) و (صحیح) می باشد.

در حاشیه کلمات و عبارات جا افتاده متن نوشته شده است.

در حاشیه با شماره‌هایی به متن ارجاع شده است.

دارای مهر چهارگوش با نشان شیرو خورشید با سجع " ملاحظه شد" در صفحه ۲. (۱۸۸۲)

دارای مهر بیضوی با سجع " مصطفی الحسینی" روی صفحه عنوان. (۱۸۸۲)

دارای مهر بیضوی با سجع " نجم‌الدوله" در صفحه ۲۷۰ و ۲۳ (در بخش دوم). (۱۸۸۲)

دارای یادداشت تملک با مضمون " بسمه تعالی ملک الاحقر صفائی الخوانساری عفی عنه" روی صفحه عنوان. (۱۸۸۲)

دارای دست‌نوشته‌ای با مضمون " بسم‌الله ... - بعد الحمد و الصلوه اهدائی آیه الله آقای سید مصطفی صفائی خوانساری دام ظله بکتابخانه آستانه مقدسه حضرت فاطمه معصومه قم صلوه الله و سلامه علیها - مورخ ۲۳ شهر رمضان المبارک ۱۳۷۴ هجری نبوی (ص) مطابق ۱۳۳۴/۲/۲۵ مدیر کتابخانه آستانه مقدسه قم - سید ناصرالدین آرام. امضا: سید ناصرالدین آرام" روی صفحه عنوان. (۱۸۸۲)

دارای غلطنامه از ص. ۲۷۱ - ۲۷۲ است.

بخش۱. مرصاد العباد من المبدء الی المعاد (ص. (۲۷۲ - ۱. -- بخش۲. تذکره آغاز و انجام (ص.(۲۳ - ۱ .

0

مرصادالعباد با نام کامل‌تر مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد کتابی‌است به زبان فارسی در تصوف و سلوک. مرصاد العباد بر پنج باب و چهل فصل بنا شده، و فهرست فصول در مقدمه آن آمده‌است.باب دوم مبداء موجودات یا آفرینش جهان و انسان است و در فصل چهارم و پنجم آن داستان لطیف دلاویزی از آفرینش آدم پرداخته که بی‌شبهه از دلاویزترین نثرهای شاعرانه در زبان فارسی بشمار می‌آید. باب سوم در معاش خلق مفصل‌ترین ابواب کتاب و قریب به نیمی از آن را شامل است و در آن طی بیست فصل اصول عقاید عرفانی آمده‌است. در باب چهارم در ضمن چهار فصل معاد نفوس مختلف نگارش یافته‌است. در باب پنجم سلوک طوایف مختلف از پادشاهان تا پیشه‌وران و برزگران و وظایف اخلاقی و دینی هر طبقه در هشت فصل بیان گردیده، و این باب از نظر اشتمال بر جزئیات وضع اجتماعی عصر تألیف کتاب از ممتع‌ترین قسمتهای آن است. گرچه کتاب در دوران اعتلای نثر فنی نوشته شده‌ است در مجموع انشای آن (چون غالب آثار صوفیانه) به‌نسبت ساده‌ است؛ ولی نثر آن یک‌دست نیست و گاه تأثیر نثر فنی در آن دیده می‌شود. به مقتضای موضوع کاربرد صنایع لفظی کاستی و فزونی می‌گیرد. مرصادالعباد از آخرین نمونه‌های نثر خوب فارسی‌ است.از جمله موارد اهمیت مرصادالعباد این است که از قدیم‌ترین کتاب‌های فارسی‌ است که در آن رباعی‌هایی از خیام—در مقام انتقاد شدید از وی نقل شده‌ است. ***** بخش دوم. تذکره آغاز و انجام خواجه نصیرالدین محمد الطوسی : این اثر رساله مختصر و فشرده‌ای در باب مبدا و معاد است که در آن اصول عقاید اسلامی را به روش عرفانی - فلسفی، تاویل کرده است و در طرح و بیان عقاید خویش، تا حدی به فلسفه اسماعیلی و روش باطنی نظر دارد. او، این رساله را به درخواست دوستی عزیز که جویای دانستن احوال آخرت بوده، تالیف کرده و خود، آن را «تذکرة» نامیده است. فهرست مطالب مطرح شده عبارت است از: صفت آخرت و ذکر سالکانش و اسباب اعراض مردمان در جهان از آن و آفات آن اعراض؛ اشاره به مبدا و معاد و آمدن از فطرت اولی و رسیدن به آن جا و ذکر شب قدر و روز قیامت ؛ اشاره به هر دو جهان و ذکر مراتب مردم در این جهان و آن جهان؛ اشاره به مکان و زمان آخرت؛ اشاره به حشر خلایق؛ ذکر احوال اصناف خلق در آن جهان و ذکر بهشت و دوزخ ؛ اشاره به صراط ؛ اشاره به صحایف اعمال و کرام الکاتبین و نزول ملائکه و شیاطین به نیکان و بدان؛ اشاره به ثواب و به حساب و طبقات اهل حساب؛ اشاره به وزن اعمال و ذکر میزان ؛ درنوردیدن آسمان‌ها؛ دمیدن در صور و تبدیل زمین و آسمان ؛ احوال روز رستاخیز و وقوف خلق به عرصات؛ درهای بهشت و دوزخ؛ زبانیه دوزخ ؛ جوی‌های بهشت؛ خازن بهشت و دوزخ؛ درخت‌های زقوم و طوبی ؛ حور العین ؛ ثواب و عقاب و عدل . تفصیل پاره‌ای از مطالب فوق: راه آخرت، آشکار است و پیمودنش آسان، چون مردم از همان جا آمده‌اند، بنا بر این، آنچه دیدنی یا شنیدنی است، یک بار دیده و شنیده‌اند، ولی فراموش کرده‌اند... سبب روی گردانی مردم از آخرت، سه چیز است: ۱. شوائب طبیعت، مانند شهوت و غضب و توابع آن از قبیل حب جاه و مال و غیر آن؛ ۲. وساوس عادت ، مانند تسویلات نفس اماره و... ؛ ۳. نوامیس امثله، مانند تقلید جاهلان عالم نما و...

اهدای سید مصطفی صفائی.(۱۸۸۲)

۱۳۷۴ق = ۱۳۳۴.

تذکره آغاز و انجام من کلام سلطان المحققین خواجه نصیرالدین محمد الطوسی

/ خواجه نصیرالدین محمد الطوسی.

مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد

تصوف

Sulism

عرفان

Mysticism

نثر فارسی

Persian prose literature

-- متون قدیمی تا قرن ۱۴

-- Early works to 20th century

-- متون قدیمی تا قرن ۱۴

-- Early works to 20th century

-- قرن ۷ق.

-- 13th century

a06

a06

a08

a08

a10

a10

ن‍ج‍م‌ رازی‌

، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د

، ۵۷۰؟-۶۵۴ق‌.

تویسرکانی، محمدصادق بن محمدرضا، کاتب

ایران

کتابخانه آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه علیها سلام

فهرستنویسی قبلی

LF

126821

1

a

Y