برنامهريزي خدمات شهري براي زائرين در پيرامون حرمهاي مطهر؛ نمونه مطالعاتي: هسته مركزي شهر قم
[مقاله]
/ مهران علیالحسابی، محمد انامپور، هاله حسینپور.
۱۴ ص.
مراکز شهری فارغ از نقش و عملکردی که دارند؛ همواره پذیرای جمعیتی بیش از ساکنین خود هستند که در طول شبانه روز برای تأمین خدمات مورد نیاز خود به آن محدوده مراجعه میکنند. اين مسئله در مراكز شهري -كه نقشي فراشهري نيز مييابند- واجد اهميتي بيشتر است و شهرها و كانونهاي زيارتي از مصاديق مهم اين گونه مراكز به شمار ميآيند. یکی از مراکز اصلی در شهرهای زیارتی ایران محدوده های پیرامون حرمهای مطهر هستند که علاوه بر جمعیت ساکن خود)مجاورین(، حجم قابل توجهی جمعیت زائر غیرساکن را نیز به محدودهی مرکزی جذب میکند. این جمعیت دارای نیازهاییاست که میبایست در محدودهی مرکزی تأمین گردد تا نقش و عملکرد فضایی و فعالیتی محدوده در سطح قابل قبولیقرار گیرد. به همین دلیل برنامهریزی شهری وظیفه دارد تا نوع و میزان خدمات مورد نیاز برای گروههای جمعیتی را در اینمحدودهها پیشبینی و تأمین نماید. برای دستیابی به این هدف استفاده از روشها و تکنیکهای برنامهریزی خدمات شهریضروری است. اما عليرغم آنكه روشهاي متنوع و كارآمدي براي تخمين و برنامهريزي خدمات جمعيت ساكن شهر تدوينشده و مورد استفاده قرار ميگيرد؛ اما فقدان روشهاي مدون براي محاسبهی خدمات و لحاظ نمودن نيازهاي جمعيت سيالو غيرساکن از معضالت اصلي در برنامهريزي كاربري زمين و خدمات در هستهی زيارتي شهرهاي مذهبي به شمار ميآيد.اين مقاله، با تکيه بر تجربيات مؤلفان در زمينهی برنامهريزي خدمات مورد نياز زائرين در هستههاي زيارتي شهرهاي مشهدو قم و با توجه به ابهامات و سؤاالت موجود در اين زمينه، مباني و روشهايي را براي برنامهريزي نيازهاي اين گروه ازجمعيت را -بهگونهاي که قابل استفاده براي برنامهريزي توسعهی فضاهاي مذهبي و همچنين قابل استفاده در طرحهايکالن و موضعي توسعه شهري اين گونه شهرها باشد- ارائه نموده است. برای این منظور، دو روش برنامهریزی خدماتی کهبر مبنای تقسیمات ک ً البدی عملکردی برای محدوده و نهایتا محاسبهی سطوح زیربنای فعالیتهای مورد نیاز، و روش دیگربا بهرهگیری از ادبیات رایج شهرسازی کشور و بر مبنای برآورد جمعیت سیال در محدوده و همسنگسازی نیازهای آنها وً نهایتا محاسبه نیازها بر اساس سرانه ی مترمربع زمین صورت گرفته است. استفاده از هر یک از این روشها دارای ملزوماتو شرایطی است که پس از شناخت هر محدوده و تعیین نیازهای مدیریتی آن تبیین میگردد. هر یک از این دو روش دارایامکانات و محدودیتهایی است که در این پژوهش به آن پرداخته میشود.
پژوهش های معماری اسلامی
،شماره ۱۶ علمی - پژوهشی
، پاییز ۱۳۹۶
: (۱۴ صفحه - از ۳۵ تا ۴۸)
آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه (س)
شهر های زیارتی
Pilgrimage Cities
<المدن=مدن> المقدسة
زائران
Pligrims
a06
a06
a06
a10
a10
خدمات شهری-- برنامهریزی
قم
Qom (Iran)
a07
a07
شهر قم ،شهرهای زیارتی ،برنامه ریزی خدمات شهری ،جمعیت زائر