مقالة پیش رو دستاوردهای سفرهای آلفونس گابریل، ایرانشناس اتریشی را به کویرهای ایران مورد بررسی قرار میدهد. گابریل در اوایل قرن بیستم، چندین بار بهمراه همسرش به کویرهای ایران مسافرت کرد. مهمترین تفاوت بارز وی از دیگر سیاحانی که از ایران گذر کرده اند، این است که او قبل از سفر به ایران، نقشة مسیر و آثار سیاحان، گیاه شناسان، نقشه برداران، جانورشناسان، باستان شناسان، ماموران دولتی، پزشکان، مستشاران و دیگر خارجیانی را که به ایران آمد ه بودند، مورد مطالعه و بررسی قرار داد. وی سپس بمنظور کشف ناشناخته ها، کویرهای ایران را درنوردید. در نتایج سفرهای گابریل که توسط او به رشتة تحریر درآمده است، نکات ارزشمندی دربارة فرهنگ، مذهب و نژاد ایرانیان بچشم میخورد. پژوهش حاضر با اتخاذ روش مطالعات کتابخانه یی به بیان این نکات پرداخته است.
نتیجة دوازده سال مطالعه و بررسی سفرنامة آلفونس گابریل نیز تحت عنوان تحقیقات جغرافیایی راجع به ایران ٧ به فارسی ترجمه و درمجموعه یی مستند، بوسیلة دو کشور ایران و اتریش (برای زنده نگاه داشتن نام آلفونس گابریل ) تهیه و از تلویزیون هر دو کشور پخش شده است (گابریل ، ١٣٤٨؛ همو، ١٣٩٣؛ سیدی ، ١٣٩٠: ٢). در این سفر گابریل و همسرش پس از عبور از حاشیة دریاچة نمک ، وارد قم شدند و تحت تأثیر جلال و شکوه مرقد حضرت معوصمه (س ) قرار گرفته و یک هفه ت در آن شهر اقامت کردند. با وجود این ، امکان عبور از کویر لوت برای آنها فراهم نشد؛ ولی گابریل در ماسه های روان کویر به گونه یی ناشناخته از مارمولک دست یافت که بعد از بازگشت به وین ، جانورشناسان اتریشی این مارمولک را گابریلی نامگذاری کردند. سومین سفر گابریل و همسرش به ایران از نگاه گابریل ، جنوب کویر لوت ایران منطقه یی ناشناخته باقی مانده بود؛ بنابرین در سال ١٩٣٧. در این سفر بود که آنها به بزرگترین هدف خود نائل آمدند؛ گذر از کویر لوت از حوضة آبگیر شهداد. دستاورد مهم گابریل در سفر سوم تحقیقاتی اش ، رسیدن به عمیقترین نقطة کویری دنیا از لحاظ ارتفاع نسبت به سطح دریا (١١٠ متر) ، گرمترین نقطة روی کرة زمین (٧٠ درجة سانتیگراد) و نمونه برداری از سنگ ، شن و اقلام دیگری از این منطقه بود تا بدین وسیله بتواند، اطلاعات زمین شناسی بیشتری کسب کند.
مطالعات ایرانشناسی
- شماره ۳ (۱۰ صفحه - از ۵۶ تا ۶۵)
پاییز ۱۳۹۵
گابریل
Gabriel
، آلفونس
, Alfons
a01
a01
ba
ایرانشناسی ،قم، کویرهای ایران ،تحقیقات جغرافیایی ،کویرشناسی ،سفر به ایران ،آلفونس گابریل