وقف در لغت به معنای ایستادن و درنگ کردن بیشتر استفاده شده و در اصطلاح شرعی، تحبیس اصل و تسلیم منفعت تعریف شده است. وقف به عنوان یک سنت در تاریخ اسلام، پیش از اسلام و حتی در سایر ادیان وجود داشته است و کاربردهای زیادی برای آن بیان شده است. وقف و موقوفات در تاریخ اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی به ویژه گسترش فرهنگ شیعی و توسعه علمی ـ تمدنی شیعیان نقش به سزایی داشته است. از قرن چهارم هجری و به ویژه با روی کار آمدن حکومت آل بویه، شاهد رونق موقوفات شیعی و حمایت آل بویه از مراکز مذهبی، آموزشی و رفاهی شیعیان هستیم. این جریان تا دوره حمله مغول اهمیت و تأثیرگذاری خود را حفظ کرد. در دوران پرتلاطم هجوم مغول تا تأسیس دولت ایلخانی، وقف و موقوفات مانند سایر نهادها و مظاهر تمدنی به شدت آسیب دید. سئوال اصلی این مقاله این است که نقش وقف در گسترش تشیع در دوره ایلخانان به چه میزان بوده است؟ و فرضیه ارائه شده این است که وقف در گسترش تشیع در ادوار تاریخی به خصوص عصر ایلخانان، نقش اصلی داشته است. به عنوان مدخل بحث درباره معنا و مفهوم وقف سخن گفته شده و در ادامه به روند بازسازی موقوفات شیعی به دست خواجه نصیرالدین طوسی و تأثیر آن در نوسازی و توسعه فرهنگ و مذهب تشیع و عمومیت یافتن آن در عصر ایلخانان پرداخته شده است.
تاریخ اسلام
سال سیزدهم- شماره ۵۰(۳۲صفحه - از ۱۵۱ تا ۱۸۲)
تابستان ۱۳۹۱
مرقد مطهر حضرت فاطمه معصومه (س)
وقف
Waqf
Charitable uses, trusts, and foundations
موقوفات
Endowed Properties
<الموقوفات=موقوفات>
a06
a06
a06
a09
a09
a09
ایران
Iran
-- تاریخ
-- History
-- ایلخانان، ۶۵۱ - ۷۵۶ق.
-- Ilkhanids, 1253 - 1358
a12
a12
وقف ، ایلخانان ، موقوفات ، تشیع ، اوقاف ، یزد ، شیعیان ، سادات ، مدرسه ، اسلامی