عنوان

پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگی زیارت در ایران

فارسی

پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگی زیارت در ایران

[مقاله]

مانا سلطانپور

امیررضا اصغری

۲۰ص.

زیارت مکانهای مقدس و منسوب به بزرگان و نیکان یکی از سنتهای فرهنگی ایرانیان است که از دیرباز اهمیت و اعتبار خود را حفظ کرده است. این اماکن در سراسر سرزمین ایران با تنوع موقعیت قومی، جغرافیایی ومذهبی پراکنده اند و کمتر شهر و روستایی را میتوان یافت که سهمی از این بناها نداشته باشد. با عنایت به تنوع و گونه گونی اماکن مقدس در مجموع می توان این اماکن را به قبور سادات، علما، مشایخ و قدمگاه و یا نظر کرده تقسیم بندی نمود. نوشتار حاضر با تکیه بر پژوهش میدانی و بررسی منابع کتابخانه یی، مقدمه یی است تاریخی، بر تطور زیارت مکانهای مذکور در ایران و تاثیری که از حاصل آن در فرهنگ مردم این کشور ایجاد شده است.خلاصه ماشینی:قبور برخی از مشاهیر سیاسی نیز بصورت زیارتگاه درآمده است ؛ البته با این تفاوت که نام و شخصیت اصلی صاحب بقعه به مرور زمان فراموش شده و مردم برای آن ، شخصیت جدیدی از سادات و اهل بیت ساخته اند. در دوران سلجوقی نیز با آنکه مذهب سنت و جماعت در سراسر ایران حاکم شد؛ ولی سنت احترام به خاندان پیامبر در کنار دیگر بزرگان ، مشایخ و عرفا ادامه یافت ؛ بعنوان مثال عبدالجلیل قزوینی (رازی ) صاحب کتاب النقض که خود در عهد سلجوقی میزیست ، میگوید: «در بیشتر بقاع که تربتهای سادات است ، سنیان خواب دیده اند، چنانچه به بارکرقب و ساوه و بناهق و باطان ری و یرزقا و فارس و بصره و خوزستان »(النقض : ۶٢٩ بنقل از کریمان ، ١٣۴۵: ٣٨٨/١). تیمور با آنکه خود سنی بود؛ ولی نسبت به حضرت علی (ع ) ابراز علاقة فراوان نشان میداد(جعفریان ، ١٣٨٧: ٨١) و آورده اند که پس از فتح دوم بغداد، مزار امامان شیعه را در کاظمین و نجف زیارت کرد و پیش از آن قبر امام رضا(ع ) را در طوس زیارت کرده بود(الشیبی ،١٣٨٠: ١۶٠). یکی از این تغییرات ، تلاش وسیع دولت صفوی در گسترش و رونق بناهای مذهبی شیعه و نابودی زیارتگاه ها و زاویه ها و مقبرة بزرگان دیگر مذاهب ، بعنوان یکی از راهکارهای مؤثر در تغییر مذهب سراسری ایران بود؛ البته همانگونه که پیشتر اشاره شد، سیر توسعه و آبادی قبور امامزاده ها پیش از این آغاز شده بود و بسیاری از شعارهای مذهبی صفویان نیز پیش از آن وجود داشت ؛ بعنوان مثال بر روی بدنة شمالی صندوق چوبی امامزاده موسی خوروین ساوجبلاغ که تاریخ ساخت آن سال ٩٠۴ هـ.

مهاجرت تعداد زیادی از علویان و سادات به ایران بود که پس از ولایتعهدی امام رضا (ع) و آسان‌گیری مامون به منظور بهره‌گیری از فرصتهای زندگی در ایران به این منطقه کوچ کردند معروفترین آنها هجرت حضرت معصومه (س ) از مدینه به قم (ساوه ) بوده است.

مطالعات ایرانشناسی

- شماره۴ (۲۰ صفحه - از ۸۹ تا ۱۰۸)

زمستان۱۳۹۵ و بهار ۱۳۹۶

زیارت

Pilgrims and pilgrimages.

زیارت

Pilgrims and pilgrimages

زیارتگاه‌ها

Shrines

-- آداب و رسوم

-- Manners and customs

-- تاریخ

-- History

-- ایران

-- Iran

a06

a06

a08

a08

a10

a10

علما ،سادات ،زیارت ،علویان ،مشایخ ،اماکن مقدس پیش از اسلام

سلطانپور، مانا

امیررضا اصغری

پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگی زیارت در ایران.pdf

لیبلیبل

AF

SM

257153