عنوان

معرفی نسخه های «غرایب الحدیث و آداب الخلق النبی» در دانشگاه لیدن (هلند)

912X-1608

فارسی

معرفی نسخه های «غرایب الحدیث و آداب الخلق النبی» در دانشگاه لیدن (هلند)

[مقاله]

کیانوش معتقدی

۱۴ص.

بدون شک،در تاریخ هنر ایران زمین هنر سده پنجم ه.ق یکی از برجسته ترین و شکوفاترین دوره های هنری در عرصه های مختلفی همچون معماری،فلزکاری،کتاب آرایی،سفالگری و...به شمار می آید،که تاثیرگذاری آن را می توان تا سده های بعدی نیز،به وضوح مشاهده کرد.در همین راستا،و با بررسی سیر مکاتب و شیوه های کتاب آرایی در می یابیم که این هنر در عهد سلجوقیان و غزنویان(سده پنجم ه.ق)،بیش از هر دوره ای شکوفا گردیده است.با استقرار حکومت غزنویان،خراسان به یکی از عمده ترین پایگاه های فعالیت های فرهنگی-هنری کشور مبّدل گردید،و طی این دوره و در سایه تعامل و تلفیق شیوه های کهن(ساسانی و مانوی)منطقه با شیوه های سرزمین های غربی آن روزگار(به ویژه مکتب بغداد)هنرهایی همچون خوشنویسی و تذهیب در مکتب خراسان،از تحولی پیوسته و پویا برخوردار بوده است.همچنین با ورود کاغذ از میانه سده دوم ه.ق به عرصه تولید نسخه،ساختارهنر کتاب آرایی در ایران دچار تغییرات عمده ای گردید.در این فرصت به معرفی دو نسخه مهم،محفوظ در کتابخانه دانشگاه لیدن،هلند می پردازیم،که نگارنده توانست در بازدیدی از این کتابخانه آن ها را مورد بررسی قرار داده و به شرح ذیل معرفی نماید.این دو نسخه عبارتند از:کتاب«غرایب الحدیث»تالیف«ابو عبیدالقاسم بن سلام»(252 ه.ق)و کتاب«آداب الخلق النبی»،به خط«ابوبکر محمد بن ابی رافع الورّاق»از سده پنجم ه.ق.در بخش پایانی نیز به اختصار خاندان هنرمند«وراق غزنوی»و آثارشان معرفی می کنیم.

امروزه یکی از قدیمیترین نمونه های کتب کاغذی تاریخ دار، مصحفی به خط کوفی شرقی، با تاریخ کتابت 198 ه.ق است، که در موزه آستان حضرت معصومه)ع( قم )شماره ثبت 1200 )نگهداری میگردد، و پشت صفحه اول آن در کنار تاریخ کتابت نام »مأمون« خلیفه عباسی نگاشته شده است؛ که هرچند خط کوفی و تذهیب در آن شاخصههای خط و تذهیب ایرانی در سدة چهارم ه.ق را داراست، اما بسیارانی بر اساس تاریخ نگاشته شده بر پشت صفحه آغازین، آنرا اصیل میدانند.

نامه بهارستان

دوره جدید - شماره۲۰ (۱۴ صفحه - از ۱۷۰ تا ۱۸۳)

پاییز ۱۳۹۲

دانشگاه لیدن

Leyden, Nelherlands. Rijksunlversiteit

آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه (س). موزه

. کتابخانه

. Bibliotheek

a04

a04

ba

خوشنویسی

Calligraphy

کتابشناسی

Bibliography

a06

a06

a11

a11

ایران

Iran

-- تاریخ

-- History

-- غزنویان، ۳۵۱ - ۵۸۲ق.

-- Ghaznavids, 962 - 1186

a07

a07

غزنویان ،خوشنویسی ،کتاب آرایی ،تذهیب ،وراق غزنوی(خاندان) ،غرایب الحدیث(کتاب) ،آداب الخلق النبی(کتاب)

معتقدی

، کیانوش

معرفی نسخه های «غرایب الحدیث و آداب الخلق النبی» در دانشگاه لیدن (هلند).pdf

لیبلیبل

AF

SM

257153