52 از دیگر کسانی که در سفرنامهای مفصل مشاهدات خود از شهر قم را شرح داده و تصویری زیبا از آستانهء مقدسه ارائه نموده«مادام ژان دیولافوا»فرانسوی است که همراه با همسرش در سالهای 4881 تا 6881 م به ایران سفر کرده است،او مینویسد: پس اتحمل سفری پر مشقت و هوائی گرم بالاخره گنبد طلائی قم پدیدار گردید که در پرتو اشعهء آفتاب مانند ستارگان نیزه بازی میکرد،در این شهر همهء خانهها مانند مأمونیه و ساوه دارای نیم گنبدهای خشت و گلی هستند،از طرفی هم در دوردست بامهای مخروطی شکل مقابر شیوخ نمایان است و در طرف چپ،باغهای قشنگی مقبرهء حضرت فاطمه را احاطه کردهاند و این مقبره در عقب قبرستان وسیعی قرار دارد که مانند کوچهء سنگفرشی از سنگهای بزرگ که روی قبرها انداختهاند پوشیده شده است،در جنب امامزاده بناهای دیگری هم هست که فتحعلی شاه و پدر و مادر ناصر الدین شاه در آنجا دفن شدهاند62 (طرح 3) «هانری رنه دالمانی»سیاح دیگری است که صفحاتی از سفرنامهء خود را به توصیف شهر قم اختصاص داده و ضمن بررسی اوضاع تاریخی و اجتماعی این شهر صحنههایی از اماکن تاریخی را نیز به تصویر کشیده است،دریاچه و رودخانهء قم،بازار و تجارت،قبرستانها و مقابر و بنای آستانهء مقدسه از جمله مباحثی است که به آنها اشاره کرده است،او به فراوانی باغهای شهر اشاره میکند که درختان آنها غالبا انار یاقوت است و موقعیت این شهر را از هر حیث بهتر از تهران ذکر کرده و وضعیت تجاری شهر را به علت واقع شدن در کنار رود انار بار و قرار گرفتن در محل تلاقی جادههای تهران،قزوین، سلطان آباد،بروجرد،همدان،یزد،کاشان واصفهان خوب توصیف میکند،اما به طور کلی شهر قم را به واسطه قبرستانهای وسیع متعدد بسیار حزنآور معرفی کرده است."
وقف میراث جاویدان
، شماره ۱۰ (۹ صفحه - از ۱۴۰ تا۱۴۸)
، تابستان ۱۳۷۴
معصومه
Masumah bint Musa al-Kazim
بنت موسیکاظم(ع)
، ۱۷۳؟ - ۲۰۱؟ق.
a01
a01
قم
Qom (Iran)
-- سیر و سیاحت
-- Description and travel
a08
a08
قم ، سفرنامه ، شهر ، شهر قم ، سفر ، شاه ، فتحعلی شاه ، حضرت فاطمه ، آب ، آستانهء مقدسهء حضرت معصومه