بررسی آسیب شناختی وضعیت کنونی مساجد ایران از منظر نخبگان حوزوی و دانشگاهی
۱۳۹۱
این پایان نامه با حمایت مالی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام شده است
۱۸۳ ص.: جدول
1
1
کتابنامه
دانشگاه باقرالعلوم (ع)
دانشکده علوم سیاسی، علوم اجتماعی و تاریخ
تبلیغ و ارتباطات فرهنگی
1393/11/21
کارشناسی ارشد
ر این پژوهش به وضعیت کنونی مساجد ایران با رویکردی آسیب شناختی پرداخته شده است . آسیب شناسی فرایندی است که با شناخت آسیب شروع و با بیان علت و پیامد آسیب ها ادامه می بابد . و در آخر با ارائه راه کار سرانجام می گیرد . در این تحقیق از روش میدانی و تکنیک مصاحبه ژرف استفاده شده است . جامعه آماری در این پژوهش شامل نخبگان حوزوی و دانشگاهی است . از میان جامعه آماری ،تعداد ۳۲ تن از اساتید و نخبگان قابل دسترس حوزه و دانشگاه به روش غیر احتمالی هدفمند گزینش شده اند . در تحلیل اطلاعات از روش تحلیل مضمون بهره گیری شده است نتایج به دست آمده نشان می دهد آسیب های مسجد در سه گونه قرار می گیرند . گونه نخست آسیب های فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی، و اقتصادی جامعه ایران . گونه دوم عناصر،سازمان ها و نهادهای مرتبط و بعضا دخیل در اداره مسجد و گونه سوم نهادها و مراکز موازی با مسجد در عرصه فعالیت های مذهبی و فرهنگی . علل بروز آسیب ها نیز به علل داخلی و علل خارجی تقسیم شده اند . علل داخلی به مدیریت کلان جامعه و مدیریت مسجد مرتبط می شود و علل خارجی به تلاش هایی از سوی دشمنان برای از بین بردن فرهنگ مسجد در جامعه اطلاق می شود . این آسیب ها پیامدهایی نیز به دنبال دارند . پیامد آسیب ها در دو گونه کلی قرار می گیرند ۱) پیامدهای مربوط به جامعه ۲) پیامدهای مربوط به مسجد . راه کارهای بنیادین و راه کارهای مربوط به حوزه های مختلف جامعه از مهم ترین پیشنهادهایی است که برای برون رفت از آسیب های وضع کنونی مساجد ایران توسط مصاحبه شنودگان ارائه شده است .تکرارواژه مسجد وواژگان مرتبط با آن در قرآن کریم و توجه ویژه رهبران دینی به اهمیت و قداست مسجد نشانگر اهمیت و جایگاه مسجد در اسلام و جامعه اسلامی است . کارکردهای مختلف مسجد در عرصه های مختلف اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی نقش به سزایی را در ایجاد و تقویت ،تثبیت و بسط زیر بناهای فرهنگ اصیل اسلامی در جوامع مسلمان ایفا می کند . اما ظهور و پیشرفت تکنولوژی های مختلف ارتباطی وورود جامعه اسلامی ما به این عرصه و هم چنین کم توجهی مسئولین فرهنگی به پتانسیل های نهفته در مسجد، اهمیت مساجد را، در میان اقشار مختلف جامعه کم رنگ کرده است به گونه ای که بعضا مشاهده می شود تنها کاربرد مسجد در بعضی نقاط کشور برگزاری مجالس سوگواری و اقامه نماز برای افراد مسن شده است . شناخت آسیب های وضع موجود مساجد جامعه ما با توجه به دیدگاه ها و نظرات صاحبان فکرواندیشه می تواند نقش به سزایی در حل و پیشگیری از این نادیده انگاری ها نسبت به مسجد داشته باشد . هدف تحقیق آسیب شناسی وضع موجود مساجد ایران علل پیامدها و راه کارها ،شناسایی نقش و جایگاه مسجد در جامعه اسلامی ،شناخت علل و عوامل عدم بهره گیری مناسب از ظرفیت های مسجد در ایران ،ارائه راه کارهایی جهت فعال سازی ظرفیت های مسجد در جامعه کنونی .