ادی یکی از نیازهای اساسی زندگی بشر است که در کنار حزن و دیگر حالات عاطفی و روحی باعث تعادل شخصیت انسان میشود و از این رو شناخت منشاء چگونگی نتایج و پیامدهای آن امری ضروری است . در جامعه دینی ما یکی از اموری که تا حدی زیادی مغفول مانده و نیاز به بررسی و تتبع بیشتر دارد . پرداختن به حدود معیارها و شاخص های شادمانی از منظ دین ( آیات و روایات) است . این رساله در پی شرح و تبیین این موضوع با مراجعه به منابع مختلف ( تفسیری ، حدیثی ، فلسفی، عرفانی ، روانشناسی ، زیست شناسی ، لغت) بوده و شامل پنج فصل است . در فصل اول پس از بررسی نگاه حاکم بر مقوله شادی به ضرورت طرح این بحث و به معرفی و گزارش اجمالی از تالیفاتی که در این زمینه وجود داشته پرداخته شده است . فصل دوم مشتمل بر تبیین مفهوم شادی از منظر لغوی است . و در آن سه واژه سرور فرح ، و لذت بر مبنای کاربرد قرآنی آنها از یکدیگر متمایز شده است . و به عنوان شاهد بر این تفاوت معنایی موارد کاربرد این واژگان در آیات قرآن کریم مورد شرح و بسط قرار گرفته است . در فصل سوم منشاء شادمانی از دیدگاه علوم مختلف مثل طب قدیم ، زیست شناسی ، روانشناسی ، ( رفتارگرا و انسان گرا) و فلسفه و بالاخره سرچشمه شادمانی از منظر آموزه های دینی مورد بررسی قرار گرفته و بر مبنای تعاریف ارائه شده تقسیم بندی شادی در حیطه ادراکات ( حس ، وهم وعقل) و در محدوده غریزه و فطرت مورد بحث قرار گرفته است . فصل چهارم به جایگاه شادمانی اختصاص یافته و شامل بیان آثار و پیامدهای شادمانی مثل ایجاد آمادگی و رغبت جهت عبادت و ایجاد انگیزه برای کار و فعالیت ، تقویت اراده ، حفظ سلالمتی ، افزایش قدرت عقل ، پرورش خلاقیت ، کم شدن تعلقات می باشد . سپس به مسائلی همچون هدف یا وسیله بودن شادی ، جمعی بودن شادمانی و توصیه هایی برای بهره مندی از لذایذ و تفریحاتی مطلوب و شادی بخش در آیات قرآن و روایات پرداخته شده است . فصل پنجم به دو دسته عوامل شادمانی اشاره دارد عوامل درونی مثل تغییر بینش و حرکت به سمت یافتن نگرش عقلانی نسبت به امور زندگی در زمان حال و فراغت از اندوه گذشته و خوف از آینده ، احساس عزت و کرامت نفس و بهره مندی از روحیات مثبت و سازنده مثل صبر ، شکر ، توکل ، حسن ظن ، رضایت ، ومحبت می باشد . و در میان عوامل خارجی به بخشی از آنها همچون ذکرهای موثر در رفع غم و توصیه به ارتباطات اجتماعی همچون صله رحم ، ولیمه ومیهمانی ، لذت بردن از کار و تحرک مناسب ، پرداختن به مزاح و خنده و بازیها و مسابقات و سرگرمیهای مختلف ، بهره گیری ، از آراستگی ظاهر و توجه به تاثیر رنگها در ایجاد شادمانی ، استفاده از بوی خوش ، صدای زیبا ، موسیقی اشاره شده است .
شادی
قرآن
روایات
شادمانی
عوامل درونی شاد
عوامل بیرونی شادی
سرور
فرح
توسط هادیه پرهیزگار
عنوان
^aدانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی