تحلیل مولفه های اخلاقی تعامل اعضای امت اسلامی با یکدیگر از منظر قرآن کریم
[پایان نامه]
/ مرتضی قاطعی
؛ استاد راهنما: جلیل پروین
: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)
، ۱۳۹۴
۱۶۳ ص.
کتابنامه: ص.۱۶۰ -۱۶۳؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
معارف قرآن
۱۳۹۴/۱۲/۲۵
۱۶/۲۵
در سراسر قرآن کریم، نحوهی رفتار مطلوب مسلمانان با همدیگر، در قالب یک امّت اسلامی، به انحاء مختلف، بازتاب یافته است. پژوهش حاضر، ابتدا به بررسی روند شکلگیری، بالندگی و تثبیت امّت اسلامی، طیّ 23 سال رسالت پیامبر اکرم پرداخته است. و با نگاهی پدیدارشناسانه، نحوهی تعاملات اخلاقی درونی امّت اسلام در عصر بعثت را، استخراج کرده و سپس با بهرهگیری از آیات قرآن کریم و روایات تفسیری، اضلاع الگوی اخلاقی تعامل اعضای امّت اسلامی با یکدیگر را، مورد تحلیل و تبیین قرار داده است. از جمله مهمترین اصول اخلاقی مستخرج از قرآن کریم، حول محور تعاملات مسلمانان با یکدیگر عبارتند از: اخوّت، تعاون، شورا، رفق و مدارا، تکریم، مساوات، عدم تکفیر، عدالت اجتماعی و پایبندی به عهد و پیمان.اخوت:مسلمانان نه¬ تنها در لفظ و در شعار بلکه در عمل و تعهدهای متقابل همه اعضای یک خانواده اند. تعاون:انسان اجتماعی است و جامعهی انسانی بدون همراهی و مشارکت و همکاری خالی از انسانیت است. شورا: با مشورت روحیهی انفعال اجتماعی زدوده میشود و همه خود را در امور جامعه و مورد مشورت سهیم میبینند.رفق و مدارا:رفق و مدارا سبب الفت میان دلها میشود و اگر این روحیه نباشد، قطعاً پیوند میان دلها و وحدت در جامعه از بین میرود و اساساً حرکت اصلاحی در جامعه حاصل نمیشود. تکریم:انسان را با کرامت و منزلت است و بر مبنای تکریم راه روابط انسانی و تعالی معنوی هموار میشود. مساوات: همهی انسانها بیهیچ امتیازی در جامعه برابرند و از حقوق عمومی و اجتماعی یکسان بهرهمندند. عدم تکفیر:هر فرد که شهادتین را بر زبان جاری کند مسلم حساب میشود و از تمام حقوق یک مسلمان در جامعه اسلامی برخوردار است. عدالت اجتماعی:عدالت اجتماعی،عدالتی است فراگیر که کلیه وجوه اجتماعی، خانوادگی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را در بر میگیرد. و تأمین کننده سلامت و سعادت مسلمانان در دو جهان می باشد. پایبندی به عهد و پیمان:اساس روابط و مناسبات است و در صورت تزلزل در آنها؛ روابط و مناسبات متزلزل میشود و بیاعتمادی جانشین اعتماد، و هرج و مرج جایگزین نظم میگردد. واژگان کلیدی: امّت اسلامی، اصول اخلاقی، تعامل اخلاقی