بررسی موضوعی عدالت و جایگاه آن در ابواب مختلف فقهی و حقوقی
[پایان نامه]
/ نفیس السادات زعفرانی
؛ استاد راهنما: حسام الدین ربانی
: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)
، ۱۳۹۵
۱۱۰ ص.
کتابنامه: ص.۱۰۵ - ۱۱۰؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
فقه و مبانی حقوق اسلامی
۱۳۹۵/۰۴/۱۴
۲۰
موضوع عدالت در فقه از جهات متعدد قابل بررسی میباشد. در مورد اینکه عدالت ملکه است یا صرف انجام واجبات و ترک محرمات است اختلاف وجود دارد. بسیاری از فقها همچون شیخ انصاری و امام خمینی عدالت را ملکه میدانند و در مقابل فقهایی همچون مرحوم خویی و وحید بهبهانی ملکه بودن عدالت را قبول ندارند.مشهور فقها گناهان صغیره را مضر به عدالت نمیدانند، البته در صورت عدم اصرار. اما بعضی از فقها از جمله مرحوم خویی صغائر را به طور کلی و حتی بدون اصرار مخل عدالت میدانند. مشهور فقهای مروت را در عدالت شرط میدانند،اما فقهایی همچون صاحب جواهر و امام خمینی آن را در عدالت معتبر نمیدانند. بسیاری از فقها همچون امام خمینی قائل به بازگشت ملکه عدالت در صورت توبه میباشند. شرط عدالت در ابواب فقه از جمله: مجتهد و مفتی، قاضی، شاهد، طلاق، متولی، راوی، امام و ولی امر مسلمین، امام جماعت، وصی، و در بعضی از فصول حقوقی از جمله: قاضی، شاهد، وقف و طلاق مطرح شده است. از راههای اثبات عدالت، شهادت دو مرد عادل یا اقتدا آن دو عادل به او در نماز، معاشرت داشتن با فرد تا حصول اطمینان از عدالت او، آنچه از او نزد مردم و افراد متدین درباره عدالتش شایع است. و بهترین راه که بسیاری از فقها آن را ملاک میدانند، حسن ظاهر است. که البته بین فقها بحث است که آیا حسن ظاهر کاشف تعبدی از عدالت است؟ حتی اگر مفید ظن نباشد یا به شرط افاده ظن مفید، عدالت است یا فقط در صورت حصول اطمینان عدالت ثابت میشود.واژگان کلیدی: عدالت، ملکه، صغیره، منافی مروت، فقه، توبه، حقوق.