س از جنگ جهانی دوم ، با تشدید ورود اتومبیل شخصی به بازار مصرف ، تمایل خرید آن در میان مردم افزایش یافت . رشد شتابان اتومبیل شخصی باعث گردید سطح وسیعی از شهرها به ایجاد خیابان ها و بزرگراهها و پارکینگ اتومبیل های شخصی اختصاص یابد و نقش حمل و نقل عمومی در جابجایی مسافرین در شهرها کم رنگ گردد ، باوجود اینکه اتومبیل شخصی علاوه بر ایجاد ترافیک در شهر ها ، محیط زیست را آلوده نموده و سلامت جامعه بشری را به مخاطره انداخته بود . به منظور رفع این بحران، به وسایل حمل و نقل عمومی در شهرها ، حق تقدم عبور داده شد . با حق تقدم عبور به اتوبوس در خیابان های شهری ، خطوط ویژه اتوبوس به صورت امروزی شکل گرفت . به منظور امکان سنجی احداث خطوط ویژه اتوبوسرانی ، در این مجموعه، پس از نگرشی بر تاریخچه حمل ونقل در جهان و ایران ، به بررسی سیستم های حمل و نقل عمومی شهری پرداخته شده است . این سیستم هابطور کلی به سه دسته سیستم با ظرفیت کم ، سیستم با ظرفیت متوسط و سیستم با ظرفیت بالا تقسیم بندی شده اند که در فصل دوم انواع مختلف هر یک از سه نوع سیستم مذکور معرفی و بررسی شده اند . در فصل سوم حمل و نقل عمومی در کشور های در حال توسعه مورد بررسی قرار گرفته است . در این فصل سیستم هایی همچون اتوبوس ، تاکسی ، مترو و راه آهن سبک شهری که درحال حاضر در کشور های در حال توسعه و توسعه یافته ، رایج می باشد ، مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند . همچنین در این فصل عملکرد و هزینه های هر یک از سیستم های مذکور مورد ارزیابی قرار گرفته است . از آنجا که موضوع اصلی بحث ما در ارتباط با خطوط ویژه اتوبوسرانی می باشد ، درفصل چهارم به معرفی این سیستم پرداخته شده است . دراین فصل ، ابتدا به تاریخچه سیستم مذکور اشاره شده است و پس از آن معرفی و شناسایی این سیستم مورد بحث قرار گرفته است . به منظور شناسایی بیشتر و همچنین ارزیابی عملکرد سیستم خطوط ویژه اتوبوسرانی ،هشت منطقه در کشور های مختلف آسیایی ، اروپایی ، آفریقایی و آمریکایی که در سیستم مذکور استفاده می کنند مورد مطالعه قرار گرفته است . پس از این مطالعات ، انواع مختلف خطوط ویژه و همچنین عملکرد ، معایب و محاسن آنها مورد بررسی قرارگرفته است . علاوه بر موارد مذکور در این فصل طرح هندسی و خواص فیزیکی این سیستم نظیر ظرفیت ، سرعت ، زمان سفر و غیره شناسایی شده اند . همچنین به مسئله مدل سازی خطوط ویژه (الگوی کامپیوتری) اشاره ای شده است و نهایتا استاندارد ها و معیار های طراحی و ارزیابی سیستم مذکور براساس مطالعات T . R . B معرفی شده اند . در فصل پنجم ارزیابی اقتصادی بر روی سیستم مذکور صورت گرفته است که به طور کلی اعتبار لازم برای احداث ابن سیستم را می توان به دو بخش ارزی و ریالی تقسیم نمود :بخش ریالی : شامل هزینه احداث مسیر (در بعضی موارد) ، ایستگاهها ، نصب عوامل جداکننده و تابلو های مخصوص می شود . بخش ارزی : شامل خرید اتوبوس ، کنترل مخابرات و تجهیزات تعمیر گاهها می شود . همچنین در مورد منافع ، موارد زیر مورد بررسی قرار می گیرند :منافع مستقیم : شامل در آمد حاصل از فروش بلیط ، منافع حاصل از صرفه جویی در وقت مسافرین و منافع حاصل از صرفه جویی در وقت استفاده کنندگان از طرق دیگر حمل و نقل می شود .منافع غیر مستقیم : شامل منافع حاصل از کاهش آلودگی هوا و کاهش تصادفات می شود . با استفاده از تکنیکهای اقتصاد مهندسی ، روش منافع به هزینه برای ارزیابی اقتصادی انتخاب می شود که با در نظر گرفتن ضریب رشد و در صد کار مزد ، مدت زمانی که نسبت منافع به هزینه ها بزرگتر از یک می گردد ، بدست می آید .در خاتمه ودر فصل ششم ، نتیجه گیری و پیشنهادات حاصل از مطالعات فوق الذکر ارائه شده است .