فهرست مطالب: فصل اول: چارچوب نظری پیرامون شکافهای اجتماعی.- فصل دوم: تعامل دین و دولت در دوره قاجاریه.- فصل سوم: واگرایی و تقابل دین و دولت از ۱۲۹۹ تا ۱۳۲۰
فصل چهارم: واگرایی دین و دولت در دوره محمدرضا پهلوی.- فصل پنجم: همگرایی و تعامل دین و دولت در جمهوری اسلامی
در این پژوهش با رویکرد جامعهشناختی از الگوی شکافهای اجتماعی مارتین لیپست استفاده میشود. تلاش نگارنده بر مطالعه عوامل تاثیرگذار در قالب بستر و چارچوبهای سیاسی و اجتماعی است. هدف تحقیق ارائه کمک فکری و فراهم آوردن زمینههای نظری برای شناخت علل و زمینههای تعامل یا تقابل دین و دولت در ایران معاصر است. در این نوشتار تاکید بر روی عناصر و عواملی است که در شرایط و بستر اجتماعی و سیاسی خاص شکل گرفتهاند و موجب گسستهای میان شریعتمداران در نوع نگرش آنها نسبت به رابطه دین و دولت شده است. فصل اول با عنوان چارچوب نظری پیرامون شکافهای اجتماعی و با استفاده از الگوی شکافهای اجتماعی، به مطالعه و بررسی مهمترین شکافهای فرهنگی و تمدنی در ایران معاصر میپردازد. شکاف سنت و تجدد، و شکاف دین و دولت به عنوان دو شکاف اصلی بررسی شده است. فصل دوم، بررسی تعامل دین و دولت در دوره قاجاریه را به خود اختصاص داده است که در این بخش با توجه به ویژگیها و شرایط ایران قرن ۱۹ علل افزایش قدرت شریعتمداران در این دوره و نیروهای اجتماعی عمده ایران در عصر مشروطیت اعم از نیروی روشنفکری و نیروی مذهبی از قبیل علمای مشروطهخواه و علمای مشروطه مشروعه خواه به تفصیل مورد بررسی قرار گرفتهاند و در آخر نیز به علل شکل انقلاب مشروطه اشاره شده است. در فصل سوم، به تشریح واگرایی و تقابل دین ودولت از ۱۲۹۹ تا ۱۳۲۰ پرداخته شده است که موضوعات مهم این بخش را ویژگیهای دولت مطلقه و چگونگی شکلگیری آن در ایران و عوامل موثر در سیاستگریزی علمای شیعه از قبیل شکست و بدفرجامی انقلاب مشروطه و عدم رضایت علمای شیعه و شریعتمداران از سیاستهای حاکم، تشکیل می دهد. در فصل چهارم تعامل دین و دولت در دوره محمد رضا شاه پهلوی در دو مقطع تاریخی: از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ و از دهه ۱۳۴۰ به بعد مورد توجه قرار گرفته است و در مقطع اول، موضعگیری آیت الله بروجردی نسبت به سیاست و دخالت در مسائل سیاسی و نیز جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت بررسی شدهاند. و در مقطع دوم به فعالگرایی سیاسی شریعتمداران و علل آن پرداخته شده است. فصل پنجم نیز همگرایی و تعامل دین ود ولت درد وره جمهوری اسلامی را به خود اختصاص داده است،موضوعات مهم این بخش را مطالعه نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه، مردمسالاری دینی و رویکرد تاریخی به موانع مردمسالاری در ایران، تشکیل میدهد.
دین و دولت در ایران معاصر
عنوان به انگلیسیReligion & Government in contemporary iran :