۵. نظر شمس پهلوی.- ۶. خاطرات دکتر قاسم غنی.- ۷. خاطرات ابوالحسن ابتهاج.- ۸. خاطرات صدرالاشراف (محسن صدر)
در این اثر برههای از تاریخ کشورمان مورد پژوهش قرار گرفته که از پرحادثهترین و سرنوشتسازترین ادوار این قرن بوده است. یعنی از آغاز جنگ جهانی دوم تا حل نهایی کشمکش نفت و انعقاد قرارداد با کنسرسیوم بینالمللی (۱۳۱۸ تا ۱۳۳۴.) نویسنده بر خلاف روش معمول تاریخنگاری، از سیر تحول زمانی پیروی نکرده، بلکه روشنگری گوشههای تاریک این دوران را هدف پژوهش خویش قرار داده است. موضوع هر بخش از این اثر یکی از مسائل مهم سیاسی این دوران است که درباره هر کدام از آنها به اندازهای روایات متفاوت و گاه متضادی وجود دارد که گاهی به راستی از آن معمایی ساخته است. مسائل و حوادث مهم تاریخ ایران دوران مانند ستون پنجم آلمان در ایران، تجاوز روسها و انگلیسها به ایران در شهریور ۱۳۲۰، بلوار ۱۷ آذر ۱۳۲۱، مذاکرات محرمانه کنفرانسهای تهران یالتا و پتسدام، تقاضاهای امتیاز نفت شمال و جنوب ایران، تشکیل فرقه دموکرات آذربایجان و هدف آن، کشمکش بر سر تخلیه ایران، کابینه ائتلافی قوام و منظور از آن، اتحاد عشایر جنوب، شکست فرقه دموکرات و فرار پیشهوری، و حوادث دیگر تا جنبش ملی کردن صنعت نفت و کودتای ۲۸ مرداد هر کدام به ترتیب در بخشهای این اثر طرح، بررسی و کالبدشکافی شده است. هر بخش آن در ضمن اینکه حلقهای از زنجیر پیوسته تاریخ را تشکیل میدهد، خود موضوع مستقلی است که میتوان آن را جداگانه مطالعه کرد. ارزش دیگر این اثر در این است که بنا بر روش پژوهشی ویژهای که نویسنده برگزیده است، متن کامل یا منتخب بسیاری از اسناد محرمانه قدرتهای بزرگ را ارائه میدهد که ضمن روشن کردن مسائل تاریخی بالا، حاوی اطلاعات دیگری درباره سیاست کلی آن کشورها و روابط محرمانه آنها با بعضی شخصیتها و مقامات ایران است.
سالهای پر آشوب
پژوهشی در تاریخ معاصر ایران بر بنیاد اسناد از طبقه خارج شده انگلستان، آمریکا و ایران