درسگفتارهایی انتقادی در باب روششناسی مطالعات اسلامی
رسول نوروزی فیروز
پرفسور عبدالعزیز ساشادینا[i] استاد تمام دانشگاه ویرجینیای آمریکا است. او از شیعیان تانزانیا است که در دانشگاه علیگر هند دورۀ کارشناسی مطالعات اسلامی را گذراند و سپس در رشتۀ ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد تحصیل کرد و از دانشجویان دکتر شریعتی بود. در کنار تحصیلات دانشگاهی، در مشهد، قم و نجف نزد برخی اساتید وقت دروس حوزوی را گذراند. اگرچه محل سکونت اصلی ایشان در آمریکا است اما ارتباط ایشان با کشورهای اسلامی همچون ایران، عراق، تانزانیا و ... برقرار است و در فرصتهایی که فراهم میشود برای بحثهای علمی حضور مییابند که فرصت مغتنمی را برای علاقهمندان به مطالعات اسلامی فراهم میآورد. روششناسی مطالعات اسلامی در غرب، درسگفتارهایی است از ایشان که در سال 1389 در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم با حضور جمعی از فضلای حوزوی و اعضای هیئت علمی پژوهشگاه عرضه شد. در این درسگفتارها، علاوه بر اصل بحثی که استاد مطرح کرده، پرسشها و پاسخهایی نیز در خلال بحث صورت گرفته است که موجب غنای محتوایی مطالب شده است. کتاب از شش فصل تشکیل شده که استاد ساشادینا در پنج فصل به بررسی و تبیین دورههای مختلف اسلامشناسی میپردازد و در فصل ششم روش اسلامشناسی خود را مطرح میکند. این اثر را نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با مقدمهای از پرفسور ساشادینا و نیز مقدمهای از مدیر محترم گروه، حجت الاسلام حبیبالله بابایی، در زمستان 1393 منتشر کرد.[ii] نوشتار حاضر در دو بخش تنظیم شده است: در بخش نخست تلاش شده است ضمن حفظ امانتداری، خلاصهای از فصول کتاب عرضه شود. در بخش دوم به بررسی و نقد ضعفهای این اثر پرداخته میشود [i]. در برخی از متون، نام استاد به صورت ساچادینا نیز به نگارش در میآید.[ii]. سری دوم درسگفتارهای پرفسور ساشادینا با عنوان روششناسی مطالعات اسلامی در غرب، پس از یازده سپتامبر، در شهریورماه 1394 در گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد که به صورت کتاب در اختیار علاقهمندان قرار خواهد گرفت.