نقد و بررسی جایگاه و تاثیر حدیث در فهم و تفسیر قرآن کریم
رحیم خاکپور
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
1390
چکیده قرآن و سنّت، هر در امر هدایتگری نقش اساسی ایفا می کنند؛ قرآن مرجع نخستین و مشتمل بر اصول کلی دین، بیان عقاید، احکام ثابت و تغییر ناپذیر، اصول و قواعد احکام جزئی و اتمام حجت بر منکران است و سنّت نسخه عملی قرآن و راهنمای تطبیق عملی و التزام صحیح به آن و روشن گر احکام عملی اسلام بوده و تبیین و تفسیر قرآن شمرده می شود. قرآن و سنت، این دو مصدر جدایی ناپذیر و دو منبع جاودانه و بی بدیل، همواره با یکدیگر تعامل دو سویه داشته اند و برآیند این تعامل، راهنما و راهگشای مسلمانان و نماد معرفی دین به جامعه بوده است. پیامبر ه و بعد از ایشان ائمه اطهار ه مطمئن ترین مرجع جهت حل مشکلات مردم در زمینه فهم و تفسیر قرآن بوده اند و مسلمانان در طول تاریخ برای حل مشکلات خود از احادیث این بزرگان غفلت نورزیده اند، چرا که عموم علما و اندیشمندان اسلامی قائل به حجیت مطلق سنت بوده و انکار آن را انکار بخش مهمی از دین تلقی کرده اند. عموم مفسران نیز در تفاسیر خود به صورت گسترده از این روایات استفاده نموده اند. روایات کاربردهای متعددی در زمینه فهم و تفسیر قرآن دارند که مهمترین آنها عبارتند از : 1 کاربرد روایات در تعیین مبهمات آیات. 2 کاربرد روایات در توضیح واژه ها و مفردات آیات. 3 کاربرد روایات در بیان مصداق خارجی آیات. 4 کاربرد روایات در استخراج روشهای صحیح تفسیری. 5 کاربرد اسباب نزول در فهم و تفسیر قرآن. 6 کاربرد روایات در نوگستری و توسعه معنایی اصطلاحات قرآنی. 7 کاربرد روایات در تفصیل مجملات قرآنی در زمینه معارف و عقاید. در مواردی که آسیب هایی متوجه روایات تفسیری است، عرضه روایات بر آیات قرآن، بهترین راه حل چاره اندیشی برای این آسیب ها است که این عرضه به سه روش کلی امکان پذیر است؛ عرضه موضوع محور، عرضه آیه محور و عرضه حدیث محور