شناخت و بررسی مکاتب حدیثی شیعه(بغداد و ری) تا پایان قرن پنجم هجری
زهره نریمانی
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
1388
شناخت و بررسی مکاتب حدیثی شیعه از مهمترین مباحث علوم حدیث است که با فهم آن می توان هر چه بیشتر با سیر تطور و کیفیت علوم و مبانی مختلف حدیث آشنا شد. در این میان مکاتب حدیثی بغداد و ری به دلیل جایگاه ویژه و نقش مهمی که در تألیف کتب اربعه داشته اند همت بیشتری را برای کاوش و تفحص می طلبد. حوزة ری به سبب نزدیکی مسافت به قم و تأثیرپذری از آن از شاخصه هایی چون اخباری گری، دیدگاه خاص رجالی و کلامی حول غلو، تدوین و تبویب کتب حدیثی با سبک متفاوت از گذشته به فعالیت پرداخت. از دیگر شاخصه های ری برخورداری از فضای مناظره و گفتگو با مخالفان مذهبی- فکری است که آن نیز مدیون حضور افکار و نحله های مختلف در این مدرسه است. حوزة بغداد نیز که اوج فعالیتش پس از ری است با دأبی متفاوت از ری به فعالیت می پردازد. از مهمترین مؤلفه های این مدرسه عقل گرایی محض، روی گردانی از اخباریگری، پرداختن به مباحث اصولی و اجتهادی، اهتمام فراوان به مناظره و گفتگو و پاسخ به شبهات است. این دو حوزه تعاملات و ارتباطهای متنوعی با یکدیگر داشته که حاصل آن تألیف و تصنیف بسیاری از اصول و کتب روایی و نیز نفوذ و رخنه برخی از آراء و عقاید دو حوزه در یکدیگر است. این رساله دارای دو بخش می باشد. در بخش اول به موقعیت تاریخ و جغرافیا، سیاسی بغداد پرداخته شده است. همچنین در این فصل مفاخر و مشاهیر بغداد مثل شیخ مفید، مرتضی علم الهدی، شیخ طوسی و مهمترین تال فات مکتب بغداد ( الامال، المزار، الاستبصار و ..) آورده شده است. محقق در بخش دوم، تاریخچه، موقعیت جغرافیای، سیاسی، و مفاخر و مشاهیر، و مهمترین تالیفات ( کافی، من لایحضر الفقیه، عیون اخبار الرضا و ... ) را آورده است./