عنوان

مائده آسمانی: بررسی رزق و روزی از دیدگاه آیات قرآن کریم و سنت

فارسی

مائده آسمانی: بررسی رزق و روزی از دیدگاه آیات قرآن کریم و سنت

بی بی اعظم هاشمی

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

1391

موضوع این پژوهش« بررسی رزق و روزی از دیدگاه آیات قرآن کریم و سنّت » می باشد . در این تحقیق کوشیده ایم تا دیدگاه اسلام را از منابعی چون قرآن کریم ( کلام وحی ) و روایات امامان معصوم ( علیهم السّلام) به عنوان مفسّرین حقیقی قرآن در خصوص موضوع و در حدّ توان خود استخراج کنیم . آن چه به عنوان هدف در نظر گرفته ایم آگاهی دادن به افراد جامعه درباره فهم درست از روزی ، ایجاد انگیزه ی لازم برای کسب روزی های معنوی ، پاسخگوئی به شبهات کلامی پیرامون روزی ، ارائه انگیزه های درست کسب روزی حلال ، ایجاد آرامش روانی در جامعه در رسیدن به روزی حلال ، ارائه راهکارهایی در زمینه افزایش روزی ها ، بیان عواملی در کاهش روزی و بیان پیامدها و ضررهای کسب روزی حرام است . در پژوهش حاضر در 4 بخش و 10 فصل مطالبی در زمینه معنای لغوی و اصطلاحی رزق و معانی افتراقی ، انواع روزی ، مباحث کلامی چون رازقیّت الهی ، تقدیر الهی ارزاق ، فلسفه اختلاف مقدار روزی انسان ها ، تفاوت روزی های دنیا با روزی های آخرت ، اهمیّت ، حدود و آثار رزق حلال ، پیامد استفاده از روزی های حرام و عوامل کاهش و افزایش روزی ها مورد بررسی قرار می گیرد . در تدوین این تحقیق از منابع لغوی ، تفسیر قرآن ، حدیثی ،اخلاق اسلامی ، کلامی و برخی از کتاب های معاصری که ویژه این موضوع نگارش یافته اند استفاده گردید . این اثر بنا بر شیوه جمع آوری اطّلاعات کتابخانه ای ، بنابر ماهیّت توصیفی و از نوع کاربردی ، به اعتبار موضوع دینی و بنابر نوع و هدف یک تحقیق بنیادی است . دستاورد این تحقیق پایانی مطالب زیر است : رزق [ با کسره ی ر ] به معنای اسم مصدریش یعنی روزی که بسیار معروف است و مخلوقات از آن سود می برند و جمع آن ارزاق است و در اصطلاح رزق همه ی آن چیزهایی را که مایه بقای حیات موجودات می گردد، شامل می شود اعم از رزق مادّی چون : خوراک ، پوشاک ، مسکن و 00 یا رزق معنوی چون عقل ، علم ، مقام و نبوّت الهی و 000. رزق الهی بر اقسامی است از جمله رزق مادّی که شامل حال تمام موجودات هستی فرشتگان ، حیوانات ، جنّ ، انسان می گردد و چون از جنس مادّه اند ؛ به روشنی قابل لمسند همچون خوراک ، پوشاک ، مسکن و 000. رزق معنوی که شامل علم ، عقل ، اندیشه ، دین ، ایمان ، اخلاص ، اخلاق ، مقام ، موقعیّت و نفوذ اجتماعی بالا ، سلامتی جسم و روح ، امنیّت ، اطمینان خاطر، آرامش و آسایش است ؛ نصیب برخی از بندگان الهی است و بستگی به ظرفیّت و میزان تلاش آن ها دارد . رزق در تقسیمات دیگر موارد ذیل را در بر می گیرد: رزق حسن در کتب تفسیری تعابیری چون روزی های معنوی ، روزی های اخروی ، مال و نعمت و روزی های نیکو ، پاک و حلال از آن گردیده است . رزق معلوم : مفاهیمی چون روزی معلوم الوقت ، روزی معیّن و ویژه ، بهشت و نعمت های آن را در بر می گیرد . رزق کریم پاداش مؤمنین راستین است و از آن به بهشت و نعمت های آن ، مواهب بزرگ و مستمرّ و همیشگی و بی نقص ، روزی با کرامت و گوارا و نیکو یاد گردیده و رزق حلال ( طیّب ) که هر چیز پاکیزه اعمّ از غذا ، لباس ، همسران ، خانه ها ، مرکب ها ، حتی سخنان و گفتگوهای پاکیزه را شامل می شود. رزق حلال مطلوب طبع انسان است برخلاف رزق حرام که مضرّ بر سلامتی روح و جسم آدمی است . رزق بهشتیان چنان وسعت و کیفیّتی دارد که شرح کامل و صحیحی از آن بدست نمی آید . آن چه در قرآن کریم آمده ارزاقی چون انواع آشامیدنی ، خوراک ، پوشاک ، میوه ، نهرها ، حوریان ، قصرها،000 و از همه مهمتر رضایت الهی را در بر می گیرد . همچنین دراین تحقیق به حقایقی چون ارزش رزق حلال و پاک نزد خداوند ، توجه ویژه خدایتعالی در امر روزی رسانی به مخلوقات خویش ، عدالت ورزی خداوند در این زمینه و کفالت و ضمانت الهی درامر روزی ها اشاره گشته است . مطلب دیگر این که نباید به محض دیدن وضعیت معیشتی ، رفاه یا سختی و رنج دیگران قضاوت های شتابزده کنیم و آن را به توجه و محبّت خاصّ الهی نسبت به افراد ثروتمند و بی توجّهی حقّ تعالی نسبت به فقرا تعمیم دهیم تا در نتیجه شأن و مقامی نزد خداوند برای مرفّهین و مالداران قائل شویم چرا که تفاوت روزی ها علل گوناگونی دارد که برخی برخاسته از لطف و برخی نشأت گرفته از خشم الهی است . از سویی اموال در صورتی ارزشمند هستند که در راه رضای حق به کار گرفته شوند و مایه آبادانی خانه ی آخرت گردند . دیگر این که رزق اندک اما حلال بسیار ارزشمندتر از انبوه اموال حرام است چرا که آثار فراوان رزق حلال بر روح و جسم آدمی نمود پیدا می کند. از طرفی استفاده از ارزاق حرام به هر نوعی آرامش و سعادت دنیوی و اخروی انسان ها را بهم می زند . در زمینه رزق حلال نیز کفایت به رزق در حدّ نیاز از صفات اولیاءَ الله است که مایه ی فراغتِ قلب وایجادِ وقتِ کافی جهتِ پرورش جان ها و روح ها و انجام اعمال صالح و مایه ی تقرّب الی الله می گردد . همچنین عوامل مؤثّر بر وسعت و تنگی ارزاق را فقط مادّی ندانیم ، اثر عوامل معنوی بسیار بیشتر و ماندگارتر است .

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;