عنوان

مقا یسه موضوعات اسباب النزول ، محکم و متشابه ، نسخ

فارسی

مقا یسه موضوعات اسباب النزول ، محکم و متشابه ، نسخ

معصومه نصرالهی

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

1387

این پروژه ی تحقیقاتی در صدد بررسی و مقایسه ی سه نوع از انواع علوم قرآنی ( اسباب النزول ، محکم و متشابه ، نسخ ) در دو کتاب ارزشمند " الاتقان فی علوم القرآن " و " المیزان فی تفسیر القرآن " می باشد . لازم به ذکر است روشی را که در راستای رسیدن به هدف بیان شده به کار رفته ، روش " توصیفی _ تحلیلی " بوده و با بکار بردن این روش در رسیدن به این هدف به نتایجی دست یافته ایم که به شرح ذیل می باشند : دیدگا های این دو دانشمند علوم قرآنی در زمینه ی اسباب النزول و عنایتی که به این دسته از روایات نشان می دهند ، یکسان می باشد ولی علامه بسیاری از اسباب النزول ها را اجتهادی می داند لذا به تعبیر راوی کاری ندارد ، در حالیکه سیوطی بیرون کردن آن را با اجتهاد ممنوع اعلام می کند . علامه بر اساس همین نظریه حجیت سنت را در کنار قرآن می داند به طوریکه ملاک اعتبار روایت را تنها موافقت کتاب خدا می داند . اما دیدگاه ها آن ها در زمینه ی محکم و متشابه بدین شرح است که : علامه دیدگاه خود را بر اساس دیدگاه ائمه اهل بیت ( ع ) بیان داشته و آیات متشابه را آیاتی معرفی می کند که مقصود از آن برای فهم شنونده روشن نیست و چنان نیست که شنونده به مجرد شنیدن آیه مراد آن را درک کند ، بلکه در فهم منظور تردید می کند تا به آیات محکم رجوع کند . یعنی آیات محکم به خودی خود محکم است و آیات متشابه به وسیله ی آیات محکم ، محکم می شوند . در زمینه ی نسخ در ذیل آیات متعدد نظرات این دو دانشمند را در کنار هم قرار داده ایم که نظرات آن ها نشأت از نظرشان در راستای کیفیت نسخ می باشد ، بدین شرح که هر دو نسخ قرآن با قرآن را پذیرفته اند ، اما نسخ قرآن با سنت و اجماع را علامه به طور صریح ردّ کرده ، ولی سیوطی نظر واضحی ارائه نکرده است . هر چند محدودیت های فراوانی در انجام این پروژه وجود داشته است ، اما مهم ترین آن ها عدم دسترسی آسان به استاد راهنما به خاطر دوری مسافت و همچنین نبود کتاب های مرجع بیشتر در دسترس محقق بوده اند . به لحاظ سطح علمی از انجام این پروژه ثمرات بسیاری عائد محقق شده است لذا پیشنهاد می کنم که این واحد ( پروژه ) در ترم های پایین تر ارائه شود تا دانشجو بتواند از امکانات و اساتید در جهت کسب اطلاعات علمی و دستیابی به روش صحیح نوشتاری یک پروژه بیشتر بهره مند شود .

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;