عنوان

بررسی نقش غلات در جعل حدیث

فارسی

بررسی نقش غلات در جعل حدیث

فروغ طلاکوبی

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

1387

در این پایان نامه، نگارنده، ابتدا به کلّیاتی از قبیل تعاریف مربوط به غلو و جعل و وضع پرداخته و سپس با بیان سابقه تاریخی غلات، عقاید کلّی این گروه را یادآور شده است. همچنین به بررسی علل و انگیزه های جعل حدیث و اهداف و نیّات این گروه در این راستا پرداخته و نمونه هایی از احادیث جعلی درباره مسائل گوناگون را نقل نموده است. در خاتمه نیز موقعیت این احادیث را در کتب موجود، بررسی کرده است. این نوشته، در حدّ توان، سعی دارد گوشه هایی از این حرکت سازمان یافته و آگاهانه را بررسی کند تا روشن شود غلات، به کلّی از مذهب تشیّع به دور بوده اند و تنها به جهت مخدوش ساختن چهره نورانی شیعه، خود را در صف شیعیان جا زده اند. لذا در این پایان نامه، سعی شده تا با شناخت افکار و عقاید غالیان، به نقش آنها در مسیر جعل حدیث پرداخته شود. از این رو، ذیل دو بخش و هفت فصل، این مهم بررسی شده است. بخش اوّل، «غلات و عقاید فرقه ای» عنوان گرفته است در فصل اوّل این بخش، کلّیات و تعاریف موجود در مسئله از دیدگاه لغت و اصطلاح و نظر مفسّران، مورد کند و کاو قرارگرفته و سپس به صورتی گسترده، این مبحث از منظر روایات بررسی شده و سپس از نظر دیدگاه کلامی رجالی شیعه و سنّی بررسی شده است. فصل دوم با عنوان «بررسی سابقه تاریخی غلات» به چند گروه از فرقه هایی منتسب به این عقیده از قرن اوّل هجری تا غیبت کبرا و پس از آن، اشاره شده است. فصل سوم، درباره علل و انگیزه های غلو است، که از عوامل مهم آن، تکّبر و خودخواهی، بی بندوباری اباحیگری و ناآگاهی توده های مردم برشمرده شده است. فصل چهارم به بررسی عقاید غلات پرداخته و عقاید آنان را در زمینه های مختلف فکری - عقیدتی مورد بحث و نظر قرار داده است. بخش دوم با عنوان «جعل حدیث در کارنامه غلات»، دارای سه فصل است که در فصل اوّل آن، گزارشی درباره جعل حدیث در اسلام آمده است. نگارنده در این بخش، درباره موضوعاتی مانند: معنای لغوی و اصطلاحی جعل، حدیث موضوع، تاریخ جعل در حدیث از دیدگاه های مختلف، و علل و انگیزه های جعل حدیث، پرداخته و دو علّت عمده برای جعل حدیث را عامل سیاسی و عامل فرهنگی می داند و عواملی از قبیل: دنیامداری، عوامل تربیتی و تبلیغی، تعصّبات ملّی، عناد و زندقه را نیز در مرتبه های بعدی این عوامل برمی شمرد. فصل دوم، در باب نقش غلات در مسیر جعل حدیث است. در این فصل که دارای بخش های مختلف است، کیفیت حدیث سازی، اهداف غلات در این زمینه، موضعگیری ائمه اطهار: در برابر غلات، ذکر نام غالیان مشهور، محورهای جعل حدیث از جانب غلات، نمونه هایی از جعلیات غلات در محور معاد، و همچنین دو محور غلو در صفات و فضائل، از جمله مباحثی است که این فصل را تشکیل می دهند. نگارنده در خاتمه، ضمن بررسی موقعیت روایات غلات در کتب موجود، معیارهای تشخیص احادیث موضوع، روایات جعلی در حوزه کلام و روایات جعلی در حوزه قرآن، با یک نتیجه گیری کلّی از بحث ها، مطالب خود را خاتمه می دهد.

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;