عنوان

بررسی رویکرد تطبیق آیات قرآنی بر مسائل علمی در تفاسیر قرن چهاردهم هجری

فارسی

بررسی رویکرد تطبیق آیات قرآنی بر مسائل علمی در تفاسیر قرن چهاردهم هجری

محمد جعفرمرتضائیان

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

1388

ما در این تحقیق بر آن هستیم تا رویکرد تطبیق آیات قرآنی بر مسائل علمی را تبیین کرده و ضمن بررسی اقوال مختلف در این زمینه به سیر تاریخی آن و نیز به علل و عوامل رشد این رویکرد تفسیری در قرن چهاردهم بپردازیم. سؤالات اساسی پژوهش حاضر بدین قرار هستند. 1- آیا اساساً تطبیق آیات قرآنی بر مسائل علمی جایز است یا خیر؟ 2- اقوال مختلف در این باره کدامند و ادله هر کدام چیست؟ 3- قول حق کدام قول است و چرا؟ 4- تفاسیر شاخص قرن چهاردهم درباره رویکرد تطبیق چه مواضعی دارند؟ به طور خلاصه می توان گفت در این باره سه دیدگاه عمده وجود دارد. گروهی مخالف تطبیق قرآن بر مسائل علمی بوده و برای مخالفت خویش نیز ادله ای را برشمرده اند عده ای نیز موافق تطبیق قرآن بر علوم تجربی بوده و آن را اعجاز علمی قرآن می دانند گروهی نیز قائل به تفصیل شده و تطبیق قرآن را در برخی موارد معتبر و مفید و در بعضی موارد مردود و گمراه کننده شمرده اند. قوال مختار ما هم همین دیدگاه تفصیل می باشد. بدین معنا که اگر آیاتی از قرآن بدون تکلیف و با رعایت اصول و معیارهای معتبر تفسیر با برخی قوانین علوم تجربی و مسلمات علمی قابل انطباق باشد می توان به تطبیق آنها دست زد هم چنین می توان از یافته های علوم تجربی برای فهم بهتر برخی الفاظ آیات قرآن کمک گرفت به تعبیر سید قطب برای توسعه مدلولات قرآنی از مسائل علمی استفاده کرد و به تعبیری دیگر اگر تطبیق یا تفسیر علمی به معنای استخدام علوم در فهم آیات قرآن باشد چنین تفسیری را با دارا بودن شرائط و ضوابط تفسیر می توان پذیرفت لکن اگر تطبیق به معنای تحمیل مسائل علمی بر قرآن یا استخراج علوم از قرآن باشد چنین تفسیری سر از تفسیر به رأی و تأویل مردود در خواهد آورد و پذیرفته نیست. ما در این نوشتار ادله هر دو گروه موافق و مخالف را آورده و به بررسی آنها پرداخته ایم هم چنین دیدگاههای تفصیل را بر شمرده و معیارهای معتبر تفسیر قرآن را تبیین کرده ایم در آخر هم به بیان دیدگاههای مفسرین قرن چهاردهم درباره رویکرد تطبیق پرداخته و برخی نمونه ها را ذکر کرده ایم.

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;