هدف پژوهش : تشریح جایگاه تعاون و تعاضد در حکمت عملی و در فرهنگ اسلامی بیان اهمیت و ارزش داشتن روحیه تعاون و معاضدت میان مردم در جامعه اسلامی خصوصا بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و متعاقبا فواید پایبندی به این اصل مهم اجتماعی و بررسی اینکه چه عواملی در تقویت و تضعیف معاضدت و معونت در جوامع اسلامی نقش دارد. روش پژوهش : مباحثه٬ کتب نظری٬ و مراکز اطلاعات کامپیوتری علوم قرآنی و احادیث است. طرح پژوهش : تعریف جامع از حکمت عملی و جایگاه اعمال خیر و کمال فردی که مستلزم سود و نفع اجتماعی است و طرح تشریح اخلاق عملی و تفکیک فضائل از رزائل اخلاقی و طرح عوامل پیدایش تعاون در میان جامعه و بررسی اصل تعاون و معاضد اجتماعی در آیات قرآنی٬ احادیث و احکام فقهی در فرهنگ اسلامی. نتیجه کلی : اصل روحیه تعاون و تعاضد در میان جوامع اسلامی که برگرفته از تعالیم غنی فرهنگ اسلام است در مکاتب غربی بسیار کم رنگ و بی محتوی است برای تقویت روحیه همکاری و همیاری می بایست به احکام و قوانین و سنن الهی پایبند بوده و براساس دستورات اجتماعی٬ اخلاقی اسلام و تاکیدات قرآن مجید احادیث و توجه به الفت و برادری و معونت با مؤمنین در میان جامعه همت گماشت