تبیین نظریه تجرّد فوق عقلانی نفس از نظر ملاصدرا و مبانی هستی شناختی آن
عین الله خادمی، سید علی رضی زاده
تهران
بهار و تابستان/1392
دانشگاه پیام نور
نظریه فوق تجرّد عقلانی بودن نفس از نظر ملاصدرا، عبارت است از تجرّد نفس از ماهیت، علاوه بر تجرّد آن از مادّه. ویژگیهای نفس در این مرتبه عبارت است از اینکه در هیچ حدّی ثابت نبوده و گوهری بسیط، ظلّ وجود، وجودی صرف و فوق مقوله است که در عین حال، نه جوهر است و نه عرض، نه جنس است و نه فصل، و نه قابل اشاره عقلی است. صورتبندی و شکل گیری این نظریه، نتیجه اصالت وجود، وحدت حقیقت وجود، تشکیک در مراتب وجود، حرکت جوهری و اتحاد عاقل و معقول است. نظریه فوق تجرّد عقلی بودن نفس، بر اعتقاد راسخ ملاصدرا به بطلان اصالت ماهیّت و عدول به نظریه اصالت وجود اثر گذرا بوده است. ملاصدرا، از دیدن برهان الهی و مکاشفه ای سخن می گوید که شاید همان بازگشت شیخ اشراق از اعتباریّت وجود، به انّیت صرف و وجود محض بودن نفس در مرتبه فوق تجرّد است.
تجرد فوق عقلانی;اتحاد عاقل و معقول;وحدت وجود;حرکت جوهری;نفس;وحدت تشکیکی وجود;ملاصدرا;اصالت وجود;
جسمانیه الحدوث و روحانیت البقا;اصالت ماهیت;کمال نفس;اشتداد وجودی;ماهیت;