عنوان

حدیث کنز مخفی در آینه حکمت متعالیه

فارسی

حدیث کنز مخفی در آینه حکمت متعالیه

مهدی زمانی

تهران

بهار و تابستنان/1393

دانشگاه پیام نور

در بسیاری از آثار اندیشمندان مسلمان به حدیث قدسی «کنت کنزاً مخفیاً فأحببت أن أعرف فخلقت الخلق لکی أعرف» اشاره شده است. برخی با دیده تردید یا انکار به سند و محتوای حدیث نگریسته اند، اما بسیاری آن را درخور اعتنا دیده و نتایج بسیار از آن استنباط کرده اند. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نحوه نگرش بنیانگذار حکمت متعالیه و برخی از پیروان آن به این حدیث می پردازد. ملاصدرا غایت و مطلوب بودن خداوند را، برای ذات خویش و دیگر موجودات، به ترتیب با اسامی الهی «اول» و «آخر» تطبیق می کند. او کنز مخفی را اشاره به مرتبه احدیت صرف می داند و برای تبیین نحوه احتجاب و ظهور در حدیث کنز حق تعالی چهار وجه ذکر می کند. ملاصدرا برخلاف جمهور متکلمان اراده خداوند را منبعث از علم او به نظام خیر می داند که تابع علم او به ذات خویش است و بر همین اساس، حب ذاتی و عشق ازلی خداوند را سرچشمه اراده او برای آفرینش معرفی می کند. همچنین، این حدیث را می توان به منزله تفسیر آیه «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» (ذاریات: 56) در نظر گرفت که بر اساس آن، عبادت معرفت است و انسان کامل، که جلوه گاه بروز همه صفات الهی است، غایت قصوای همه آفرینش خواهد بود.

حدیث کنز مخفی;حکمت آفرینش;اراده الهی;حکمت متعالیه;ملاصدرا;حب الهی;

معرفت خداوند;نفس رحمانی;فیض اقدس و فیض مقدس;انسان کامل;اراده الهی;فاعل بالتجلی;اشاعره;متکلمان;حرکت حبی;مقام ستر غیب الغیب;ارادی بودن آفرینش;اعیان ثابته;

مقاله;