1- هدف پژوهش : شناخت سیر تحولات تفسیری و آثار مفسران در طول چهار قرن نخست اسلام از مهمترین علوم وابسته به قران است که هر محقق و مفسری باید آن را بداند ۲- روش نمونه گیری : از نوع تاریخی ، به روش کتابخانه ای تدوین شده است ۳- روش پژوهش : ابتدا اصطلاحات مختلف علوم تفسیر و روش تفسیر را تبین و سپس به بررسی تحولات تفسیر در دوران پیامبر و صحابه و تابعین و "تابعین و تابعین " پرداخته و نمونه هایی از تفاسیر هر عصر را بررسی نمودم ۴- ابزار انداه گیری : در این تحقیق کتابهای مرجع قران و تفسیر و رجال ابزار تحقیق بودند ۵) طرح آموزش : بر مبنای اطلاعات و جمع آوری مکتوبات از طریق منابع تاریخی همراه با تجزیه و تحلیل مطالب صورت گرفته است ۶- نتیجه : تفسیر قران به عنوان دانشی که انسان را به شناخت معانی و مقاصد کتاب الهی راهنمایی می کند قدیمی ترین علمی است که از آغاز نزول قران مورد توجه رسول خدا (ص ) و مسلمین قرار گرفته و در تمام ادوار دانشمندان اسلامی به ضرورت آن تاکید کرده اند دلیل این ضرورت به طبیعت قران بر می گردد که در بسیاری از زمینه های مبتنی بر اجمال نازل گردیده و تفسیر رسالتی جز روشنگری مشکلات و مجملات قران ندارد این پایان نامه تحولات تفسیر را در طول چهار قرن نخست اسلام مورد بررسی قرار می دهد و نمونه های از مفسران مشهور و آثار آنها و خصوسیات تفسیر هر عصر ذکر می گردد