عنوان

تکامل و پویایى انسان اخروى در چشم انداز صدرائى

فارسی

تکامل و پویایى انسان اخروى در چشم انداز صدرائى

مهدى امامى‏ جمعه، منصوره‏‌السادات وداد

قم

تابستان/ 1391

موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس‌سره

این اثر در نظر دارد دیدگاه ملاصدرا را از خلال آثار وی درباره ی تکامل و تغیر در عوالم اخروی- اعم از برزخ و قیامت- کشف و بررسی کند؛ اما پیش از هر چیز، ویژگی های نظام حاکم بر دنیا و آخرت در چشم انداز حکمت متعالیه را یادآور می شود.با توجه به اینکه از نظر فلسفى عوالم اخروى خالى از هرگونه ماده و قوه انفعالى است، حرکت و تغییر که به معناى از قوه به فعل شدن است، در آن عوالم بى معناست. تکامل نیز چون قرین با حرکت است، همین حکم را خواهد داشت؛ اما ملّاصدرا در عباراتى از تبدلات و استکمالات اخروى سخن مى گوید. این مقاله به دنبال یافتن منظور ملّاصدرا از چنین عباراتى است. پاسخ به این پرسش، چشم انداز کلى ملّاصدرا به عالم آخرت و نظام آن را روشن مى سازد. بنابراین در این نوشتار سخنان وى را در این زمینه بررسى کرده و روشن ساخته ایم که از نظر وى لزوما در معناى تکامل و تغییر، حرکت لحاظ نمى شود، بلکه او از آنها معنایى اعم از حرکت دارد. سرانجام بنابر این مبانى، امکان تکامل و تغییرات دفعى و نیز استکمالات علمى و وقوع آنها در آخرت روشن شده است. بر اساس این دیدگاه باید گفت فلسفه زندگى انسان با بى حدى گره خورده است، تا آنجاکه حتى در بهشت اخروى، سیر به سوى حضرت حق و بى نهایت مطلق با شتابى بیشتر خواهد بود.

معاد;تغیر;عالم برزخ;تکامل هدفدار جهان;بقاء نفس;قوه;

حواس ظاهری;ماده;تکامل انسان;معرفت نفس;بهشت و جهنم;قوه خیال;

مقاله;