عنوان

ارزیابی مقایسه ای نظریه اعتدال ارسطویی و نظریه اخلاقی اسلام

فارسی

ارزیابی مقایسه ای نظریه اعتدال ارسطویی و نظریه اخلاقی اسلام

احمد عابدی , راضیه تبریزی , زاده اصفهانی

تهران

زمستان / 1393

دانشگاه تهران

«نظریۀ اعتدال» که خاستگاهی یونانی دارد و بر پایۀ نظریۀ ارسطو بنیان نهاده شده است، به تدریج از قرون سوم و چهارم هجری به حوزۀ اخلاق اسلامی وارد و سبب شد حکیمان بسیاری چون ابن مسکویه و خواجه نصیرالدین طوسی آن را مبنای آثار اخلاقی خویش قرار دهند. طبق «نظریۀ اعتدال»، ملاک فضیلت آن است که انسان بر اساس عقل خود حد میانه را در هر عملی رعایت و از افراط و تفریط (که رذیلت محسوب می شود) دوری کند. در این پژوهش کوشیده ایم با ارزیابی و مقایسۀ این دیدگاه با نظریۀ اخلاقی اسلام، که در متون اصیل دینی یعنی آیات و روایات آمده است، به دیدگاه صحیح و جامعی در این زمینه دست یابیم. در نهایت حاصل این کوشش، نمایاندنِ ناتمام بودن مبنای «نظریۀ اعتدال» ارسطویی است و نیز اثبات اینکه بر اساس نصوص معتبر دینی ، آنچه ملاک «سعادت» انسان و جامع همۀ فضیلت ها محسوب می شود «قرب به خداوند» است و در مقابل، «شقاوت» دوری از هر عملی است که انسان را به خدای متعال نزدیک کند.

فضیلت;اخلاق اسلامی;نظریه اعتدال;قرب الهی;اشقیاء;سعداء;

کمال نهایی انسان;ملاک فضیلت;فضیلت قوای نفس;حد وسط قوه شهویه;صیانت نفس;حد وسط قوه غضبیه;هماهنگی فضایل نفس;حد وسط قوه ناطقه;فضیلت عقل;اسباب تقرب;قرب تکوینی;قرب ارزشی;تکامل وجودی انسان;نقد نظریه اخلاقی ارسطو;اخلاق ارسطویی;عبودیت;عفت;حکمت;جامعیت اسلام;ملکه;

مقاله;