عنوان

امامت و امام در گفتمان امامیه و ماتریدیه

فارسی

امامت و امام در گفتمان امامیه و ماتریدیه

حسن‌علی اخلاقی , محمدعلی فکوری

امامت، یکی از جنجالی‌ترین موضوعات اعتقادی در تاریخ اسلام و از مهم‌ترین مسائل اختلافی میان اهل سنت ماتریدی و امامیه است. اهل سنت ماتریدی، بنا بر نگرش و برداشتی که از مقام نبوت و جایگاه رسالت دارند، معتقدند پیامبر(ص) برای خود خلیفه‌ای معین نکرده است و اصولاً تعیین امام و خلیفه، مسئله‌ای است «انتخابی» که بایستی توسط مردم یا «شورای حل و عقد» صورت پذیرد. طبق این مبنا، امامت و خلافت، امری سیاسی و اجتماعی و از باب لزوم حاکمیت و اداره امور جامعه اسلامی است و شرایطی چون اسلام، مرد بودن، سیاست‌مدار و آشکار بودن امام برای تصدی مقام امامت کافی است و ویژگی‌هایی مانند عدالت، علم به همه امور و عصمت، برای امام ضروری نیست. در مقابل، امامیه بر این باورند که خلافت پیامبر و زعامت امت اسلامی، مقامی الهی است که نه تنها مردم و شورا، بلکه شخص پیامبر نیز نقشی در تعیین آن ندارد و امام بایستی توسط خداوند تعیین و به وسیله پیامبر به مردم ابلاغ شود. از این منظر، امام بایستی واجد تمام شرایط و اوصاف پیامبر ـ‌ جز در تلقی وحی‌ ـ باشد تا بتواند شایستگی تصدی این مقام را داشته باشد. تدبیر اداره امور جامعه اسلامی نیز، شأنی از شئون امام است و امام همواره امام است؛ چه در رأس حکومت باشد، چه نباشد.

امامت;امامت;ماتریدیه;الامامیه;عدالت;عصمت;

آشکار بودن امام;افضلیت امام ;رابطه امامت و نبوت;اهل سنت و جماعت;جایگاه امامت;ابو منصور ماتریدی;نص بر امامت;جایگاه سیاسی ائمه;فرع انگاری امامت;وجوب امامت;ویژگی امام از دیدگاه ماتریدیه;قریشی بودن امام;علی;سقیفه;ابوبکر;پیامبر;

مقاله;