عنوان

واکاوی تحلیل خواجه طوسی از چگونگی استکمال انسان: اشتداد وجودی یا حرکت در اعراض؟ (از چالش تا ارمغان درخشش جوهری)

فارسی

واکاوی تحلیل خواجه طوسی از چگونگی استکمال انسان: اشتداد وجودی یا حرکت در اعراض؟ (از چالش تا ارمغان درخشش جوهری)

فرشته ابوالحسنی نیارکی , احد فرامرز قراملکی

قم

زمستان / 1393

مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

مسئله این جستار، واکاوی تحلیل خواجه از کیفیت حرکت و استکمال نفس (اشتداد وجودی یا حرکت در اعراض) است. دیدگاه خواجه طوسی را می­ توان در دو مرحله بررسید: 1. قبل از تکون نفس: بیان خواجه برخلاف کون و فسادِ مشائی، ملتزم اثبات حرکت اشتدادی برای صورت نوعیه نفس است. 2. در طول حیات آدمی: اگرچه طوسی در مواضعی به زعم مشاء، حرکت جوهری نفس را ابطال می­ کند، اما در تحلیل سیستمی از آرای وی به ­ویژه در بررسی استکمال، تحقق وجودی آن در ابعاد، مراتب و مراحل آن، سرانجام وی، همگام با رأی نو افلاطونیان، اشراقیون و عرفا، ارمغان درخشش در اثبات نوعی اشتداد وجودی برای نفس است. درخشش طوسی به­ سبب در دست نداشتن مبانی سازگار در مسئله حرکت و علم­ النفس، جلوه ­گر نوعی ناسازگاری در نظریه ­پردازی اوست که این ناسازگاری با این حقیقت که وی در مراحل آغازین سیر اندیشه حرکت جوهری نفس است، توجیه می ­یابد؛ سیری که توسط صدرا به نهایت می ­رسد.

انسان شناسی;عرفان اسلامی;استکمال نفس;حرکت اشتدادی نفس;علم نفس;کمال علمی و عملی;حرکت در اعراض;

اتحاد عاقل و معقول;سلوک عرفانی;اصالت ماهیت;اصالت وجود;استکمال قبل از روح;حرکت بالعرض نفس;کمال اول;کمال ثانی;کمالات نظری نفس;تشبه به خدا;استکمال بالذات;مرتبه توحید;دیدگاه فلاسفه درباره حرکت نفس;نوافلاطونیان;نگاه عرفانی به کمال;عالم کون و فساد;مراحل سلوک;مر

مقاله;