عنوان

مولفه ها، کاربردها و پیامدهای استدلال به {خَيْرٌ وَ أَبْقى} در قرآن کریم

۱۲۰۰پ

فارسی

مولفه ها، کاربردها و پیامدهای استدلال به {خَيْرٌ وَ أَبْقى} در قرآن کریم

[پایان نامه]

/ معصومه سالخورده

؛ استاد راهنما: عباس پسندیده

: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)

، ۱۳۹۳

۲۳۰ ص

چاپی

کتابنامه: ص. ۲۱۷ - ۲۳۰؛ همچنین به صورت زیرنویس

کارشناسی ارشد

علوم قرآن و حدیث

۱۳۹۳/۱۲/۱۰

۲۰

اسلام دينی است مبتنی بر برهان، منطق و استدلال عقلی. از این‌رو معارف آن در قرآن کریم، به صورت استدلال‌هایی عقلی و منطقی بیان گردیده، که هر فطرت سالمی پذیرای آن‌هاست. از جملۀ این استدلال‌ها، استدلال {خَيْرٌ وَ أَبْقى} می‌باشد. هدف این پژوهش بررسی، تحلیل و تبیین ماهیّت استدلال مذکور است، که با روش کتابخانه‌ای و شیوۀ توصیفی و تحلیلِ محتوا به استخراجِ مؤلفه‌ها، مبانی، حوزه‌های کاربردی و پیامدهای به کار گیری‌ آن می‌پردازد. یافته‌های حاصل از پژوهش این است، که استدلال {خَيْرٌ وَ أَبْقى} در مواضع تقابل دنیا و آخرت، آن‌جا که انسان، باید یکی از دو طرف را بر دیگری ترجیح دهد، به کار می‌آید، و متشکّل از چهار مؤلفه می‌باشد: 1ـ مواجه شدن با پدیده‌های متعارض 2ـ ارزیابی موقعیّت (خیر‌گرا یا لذّت‌گرا) 3ـ تشخیص خیر پایدار و شرّ ناپایدار 4ـ ترجیح و انتخاب خیر پایدار. بر اساس مؤلفه‌های مذکور، این استدلال دارای سه مبنای خداشناختی، جهان‌شناختی و انسان‌شناختی می‌باشد: خداشناختی از این منظر که: خداوند متعال خالق و پروردگار هستی و انسان است. تدبیر نظام هستی و قوانین حاکم بر آن، به دست اوست. و بر این اساس برخی پدیده‌ها را خیر و پایدار و برخی را شرّ و ناپایدار قرار داده است. جهان شناختی: شامل شناخت دنیا و آخرت یکی از بُعدِ ناپایداری دنیا و پایداری حیات اُخروی، و دیگری از منظر شرّ بودن دنیا، آن‌جا که در تقابل، تعارض و تزاحم با آخرت قرار گیرد و در مقابل، خیر بودن آخرت. و انسان شناختی از این منظر، که انسان به لحاظ فطری موجودی است: خیرگرا، لذّت‌گرا و محنت گریز، جاودانه طلب، مختار و انتخابگری آزاد، که انتخاب‌های او مستدّل بوده و در موقعیّت‌ها بر اساس دلیل و برهان عمل می‌کند. حوزه‌های کاربردی آن نیز عبارتند از: موقعیّت دو راهی دنیا یا آخرت، دعوت به هدایت، تنگی رزق، مقایسه در روزی و تهدید ایمان، که می‌توان دو راهی دنیا یا آخرت را عنوان جامع همۀ موقعیّت‌ها دانست. به کار گیری این استدلال در زندگی، به تناسب موقعیّت‌های نامبرده، پیامدهای ویژه و کار آمدی را به همراه خواهد داشت؛ از جمله: دستیابی به فلاح، هدایت پذیری، قناعت ورزی، بردباری و سپاسگزاری، رضامندی از زندگی، تعالی خواسته‌ها، از بین رفتن ترس و اضطراب، و استقامت بر هدف. در مجموع رهنمود استدلال {خَيْرٌ وَ أَبْقى}، ترغیب نمودن به سرای پایدار آخرت، زهد ورزیدن نسبت به دنیای ناپایدار، و جهت دهی صحیح حبّ بقا و گرایش به خیر است. این پژوهش می‌تواند در نظام تعلیم و تربیت، مراکز دانشگاهی، حوزوی و مشاوره به عنوان یکی از مسائل علمی مطرح شود، و در اختیار پژوهشگران، اساتید، سخنرانان و مشاوران محترم قرار گیرد، تا با تکیه بر بُعد خیر و پایدار بودن پدیده‌ها، به استدلال بپردازند و با برانگیختن حبّ بقا و گرایش به خیر، تأثیر مطلوب را بر مخاطبین بگذارند.کلید واژه‌ها: استدلال (قرآنی)، خَیر، أبقی، دنیا و آخرت.

سالخورده

، معصومه

پسندیده

، معصومه

، استاد راهنما

ایران

کتابخانه دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)

20160526

p ۱۲۰۰ پایان ‌نامه

p

TF

92029

1

a

Y