تفسیر روایی سوره های مدثر و قیامت بر مبنای روایات اهل بیت (ع)
[پایان نامه]
/ انسیه نجفی فرید
؛ استاد راهنما: محمد علی مهدوی راد، استاد مشاور: سید علیرضا حسینی
دانشگاه قرآن و حدیث (قم)
، ۱۳۹۳
۴۶۴ ص
چاپی
کتابنامه: ص. ۴۲۵ - ۴۳۳؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
علوم حدیث (گرایش تفسیر اثری)
۲۱/۰۴/۱۳۹۳
۵/۱۹
سوره های «مدثر»و« قیامت» در جزء بیست ونهم قرآن کریم قرار دارند وبنابر نظر غالب مفسران در مکه نازل شده وموضوع مشترک هر دو بر محور انذار به معاد استوار است.در میان مفسران اختلاف نظرهای بسیاری در مورد تفسیر آیات این دو سوره دیده می شود؛که با رجوع به روایات اهل بیت (ع)که تا عصر حاضر به دست ما رسیده،می توان به رفع برخی از این اختلافات وبه تفسیر اصح آیات دست یافت.اما آنچه در مواجهه با روایات رخ می نمایداین است که با وجود تلاشهای بسیاری که از سوی مفسران در تفاسیر روایی صورت گرفته،همچنان روایاتی وجود دارند که در کتب روایی نقل شده اما در اینگونه تفاسیر روایی ذکر نشده اند(واین در حالی است که این روایات نقش بسزایی در تفسیر آیات این دوسوره داشته اند)وودر مورد روایات ذکر شده در تفاسیرنیز تنها به نقل احادیث بدون بحث وبررسی اکتفا شده است.لذا گردآوری روایات این دو سوره در این پژوهش نسبت به سایر تفاسیر روایی کامل تر انجام شده است که در مجموع77روایت برای سوره مدثر و48 روایت برای سوره قیامت به دست آمد.این روایات ذیل آیات دسته بندی واز منظر گونه شناسی وتناسب با مفاد ظاهری آیات بررسی شده اند.تنوع گونه های این روایات بدین شرح است :«ایضاح لفظی،ایضاح مفهومی،بیان لایه های معنایی،بیان مصداق،جری وتطبیق،استناد به قرآن،سبب نزول،پاسخگویی با قرآن،بیان قرائت».بعضی روایات نیز در زمره روایات مرتبط با آیات این دوسوره هستند.در مورد تناسب مفاد روایات با مفهوم ظاهری آیات نیز در مجموع می توان گفت روایات این دوسوره اکثرا هم سو ومساوی با مفهوم ظاهری آیه ویا از نوع عموم وخصوص مطلق بوده اند ویا به نحوی باطن ومصداق آیه را بیان می کردند که آنها نیز مغایرتی با ظاهر آیات نداشتند.همچنین میزان آسیبهای محتوایی ولفظی در مقابل شمار کل روایات بسیار اندک است.تفاوت بیان وساختار روایات نیز بیانگر این نکته است که ائمه (ع)از فرصت های مختلف برای تبیین آیات الهی استفاده می کردند.میزان فراوانی حضور معصومان (ع)نیز در این روایات با یکدیگر متفاوت بوده که بیشترین تعداد روایت به ترتیب از قول امام صادق(ع) وپیامبر اکرم(ص) نقل شده اند.در این پژوهش سعی شده است تا تفسیر روایی از سوره های «مدثر» و«قیامت» بر مبنای میراث بر جای مانده از سخنان گرانقدر اهل بیت (ع) فراهم آید. کلید واژه ها: سوره مدثر،سوره قیامت، تفسیر روایی،روایات تفسیری،اهل بیت(ع).