عوامل کوتاهی در عمل انسان و راهکارهای رفع آن با تاکید بر نهج البلاغه
[پایان نامه]
/ سمیه قوامی نژاد
؛ استاد راهنما: مصطفی دلشاد تهرانی
: دانشگاه قرآن و حدیث (پردیس تهران)
، ۱۳۹۳
۴۰۶ ص
، نمودار
چاپی
کتابنامه: ص. ۳۹۷ - ۴۰۶؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
علوم حدیث (گرایش نهج البلاغه)
۳۰/۱۰/۱۳۹۳
همنشین همیشگی انسان در دنیا و آخرت عمل او است، به واسطۀ عمل است که انسان مسیر کمال و سعادت را میپیماید و به رشد و تعالی دست مییابد. لیکن با وجود تأکید فراوان دین مبین اسلام بر عمل، مسلمانان فرصت عمل کردن را به کرّات از دست میدهند و به آفت کوتاهی در عمل مبتلا هستند. در این پژوهش به روش کتابخانهای و با محوریت نهجالبلاغه و خانوادۀ حدیث آن، و به شیوۀ استنباط و تحلیل محتوا به عوامل مؤثر بر این مسأله و راهکارهای رفع آن پرداخته شده است. با محور قرار دادن کتاب نهجالبلاغه، عوامل کوتاهی انسان در عمل شامل علتهای درونی و علتهای بیرونی هستند. عوامل درونی برخاسته از مسائل نفسانی، معنوی و اعتقادی فرد هستند که دو جنبۀ شخصیتی ـ رفتاری و معرفتی ـ اعتقادی را شامل میشوند. عواطف منفی، نابهنجاریهای شخصیتی و رفتاری، غفلت و توهمات باطل، صفات و خصوصیات پایداری را شکل میدهند که شخصیت و رفتار فرد را به سوی کاهلی در عمل سوق میدهند. همچنین کاستیهای معرفتی مثل نشناختن هدف زندگی، حقوق و تکالیف، نعمتها و فرصتها، معیار عمل و مهمتر از همه بیمعرفتی نسبت به ولی و حجت الهی، عوامل معرفتی ـ اعتقادی مؤثر بر کوتاهی انسان در عمل کردن هستند. عوامل بیرونی مؤثر بر این مسأله عوامل متعددی میباشند که در حوزههای اجتماعی، سیاسی ـ حکومتی، فرهنگی، اقتصادی، و جغرافیایی بررسی گشتهاند. در بخش دیگر پایاننامه معلوم شده که کوتاهی انسان در عمل کردن هم بر زندگی فردی و اجتماعی او در این جهان، و هم بر زندگی آن جهانی وی تأثیر بسزایی دارد، و نتیجۀ نهایی عمل نکردن در دنیا، اندوه و حسرت، و خذلان و هلاکت در آخرت میباشد. در نهایت، با توجه به بیانات و سیرۀ امیرالمؤمنین(علیهالسلام) میتوان نتیجه گرفت که با اجرای راهکارهای اصلاح شخصیت و رفتار آدمی، عوامل قصور انسان در عمل را میتوان درمان کرد. این پایاننامه روش اعطای بینش در دو حوزۀ معرفتافزایی و باور درمانی و همچنین روشهای عقل باروری و مرگاندیشی را برای اصلاح شخصیت و روشهای بیان مهر و قهر، موعظه، تحریک غیرت دینی، توصیف و تصویرآفرینی، خودعاملی، فراگیری مهارتها با رویکرد دینی، و فرهنگسازی را برای اصلاح رفتار آدمی از کتاب شریف نهجالبلاغه استخراج کرده است. کلید واژهها: عمل، کوتاهی در عمل، علم، معرفت، شخصیت، رفتار.