مفهوم ایمان در فرهنگ اسلام، مفهومی اساسی و با اهمیت است .هم در قرآن کریم و هم در متون حدیثی، بحث از ماهیت ایمان، متعلقات و آثار آن به چشم می خورد.در حوزه جبر و اختیار و همچنین فضل و فیض الهی نیز، آیات و روایات قابل توجهی را می توان بیان داشت.اما در خصوص نقش هر یک از اختیار و فیض در ایمان، به ظاهر با آیات و روایات کمتری مواجه هستیم، به گونهای که تعداد روایات این حوزه از تعداد انگشتان دست هم تجاوز نمی کند.لذا این نوشتار بر آن شد تا تمرکز بیشتری بر مولفههایی که قرآن و کلام اهل بیت(ع(از آنان برای تبیین ماهیت ایمان و دیگر متعلقات آن استفاده نمودهاند، داشته باشد.رساله حاضر بعد از بررسی هر یک از مفاهیم ایمان، اختیار و فیض، به نظریات مطرح در باب نقش اختیار و فیض در ایمان که متکلمین اسلامی بدان اشاره نمودهاند، پرداخته است.ارائه تصویری قرآنی از ایمان اختیاری و متعلقات آن و همچنین نگاه احادیث به عنصر اختیار در این موضوع، فصل مستقلی از رساله را به خود اختصاص داده است.در ادامه نیز آیات و روایاتی را که می توان از آن در اثبات این مدعا که ایمان، فیض و عنایت الهی است، بهره برد، ذکر می شود.و در پایان جمع بندی مباحث مطرح شده و تبیین نظریه قرآنی - روایی موضوع رساله را تحت عنوان خاتمه بیان داشتهایم