دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی و ارشاد
، ۱۳۸۵
د، ۱۱۵ ص
کلیدواژه:ماکس شلر، ملاصدرا، عصر صفوی، جامعه شناسی معرفت، عوامل غیر معرفتی
چاپی
کتابنامه: ص.۱۱۴ - ۱۱۱ ؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی و ارشاد
بررسی عوامل غیر معرفتی موثر بر معرفت در تحلیل اندیشه ها و مخصوصا نظام های فلسفی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. یکی از مهم ترین عوامل غیر معرفتی، عوامل جامعه شناسی است .جامعه شناسی معرفت به عنوان دانشی که روابط میان دانش و جامعه را بررسی می کند می کوشد تا علم و فلسفه را به زمینههای واقعی و اجتماعی آن مرتبط سازد و از این طریق به توجیه چگونگی تکوین و تطور نظام های اندیشه ای می پردازد.یکی از بزرگترین اندیشمندان عرصه جامعه شناسی معرفت ماکس شلر است که نظریه او نسبت به دیگر نظریات این عرصه هم از پختگی و میانه روی بیشتری برخوردار است- و بنابراین در دام جبرگرایی و نسبیت گرایی گرفتار نیامده است- و هم از لحاظ فلسفی گران سنگ تر است- و لذا جامعه شناسی معرفت در نظر او شاخهای از معرفت شناسی فلسفی به حساب می آید.در بررسی عصر صفوی- به عنوان عصر پیدایش حکمت متعالیه- بر اساس مبانی جامعه شناسی معرفت ماکس شلر- که بر تفکیک میان خواص و عوام جامعه تاکید دارد- مشخص می شود که فرهنگ خواص این عصر- شامل سیاستمداران، هنرمندان و ادیبان- نسبت به دیگر دورههای تاریخی ایران پس از اسلام از عمق یافتگی و ژرف نگری بیشتری برخوردار بود. سیاست، معماری، هنر وادبیات در این دوره- به عنوان بارزترین مولفه های فرهنگی- بسیار انتزاعی شده بودند. نظام فلسفی حکمت متعالیه را- که دارای آرای کلیدی انتزاعی چون اصالت وجود، وحدت تشکیکی وجود و حرکت جوهری است- می توان به عنوان برایندی از فرهنگ خواص عصر صفوی به حساب آورد